تجزیه و تحلیل مالی فرآیندی است که به ارزیابی وضعیت مالی و عملکرد یک شرکت، پروژه یا سرمایه‌گذاری می‌پردازد.
این فرآیند شامل جمع‌آوری، سازماندهی و تجزیه و تحلیل داده‌های مالی برای شناسایی فرصت‌ها، ریسک‌ها و روندها است.
هدف از تجزیه و تحلیل مالی، ارائه اطلاعات و بینش‌های ارزشمند به سرمایه‌گذاران، مدیران، تحلیلگران و سایر ذینفعان است تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد سرمایه‌گذاری، تامین مالی و مدیریت منابع خود بگیرند.
تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی چیست؟
تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی دروازه‌ای به سوی درک عمیق‌تر عملکرد مالی یک شرکت است. این فرآیند با بررسی دقیق اطلاعات مالی موجود در صورت‌های مالی، تصویری روشن از نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات پیش روی یک سازمان ارائه می‌دهد.
صورت‌های مالی که شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام می‌شود، گویی داستانی از وضعیت مالی و عملکرد یک شرکت در طول یک دوره زمانی خاص را روایت می‌کنند.
تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی با هدف تفسیر این داستان و استخراج اطلاعات ارزشمند برای تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر توسط ذینفعان مختلف مانند سرمایه‌گذاران، مدیران، تحلیلگران و اعتباردهندگان انجام می‌شود.
انواع تجزیه و تحلیل مالی
- تجزیه و تحلیل بنیادی: این نوع تجزیه و تحلیل بر ارزیابی ارزش ذاتی یک شرکت با بررسی عواملی مانند وضعیت مالی، چشم‌انداز آتی و مزیت رقابتی آن تمرکز دارد.
- تجزیه و تحلیل تکنیکی: این نوع تجزیه و تحلیل از نمودارها و شاخص‌های فنی برای پیش‌بینی قیمت سهام یا سایر اوراق بهادار استفاده می‌کند.
- تجزیه و تحلیل نسبت‌ها: این نوع تجزیه و تحلیل از نسبت‌های مالی برای ارزیابی عملکرد و وضعیت مالی یک شرکت در مقایسه با سایر شرکت‌ها در همان صنعت استفاده می‌کند.
- تجزیه و تحلیل جریان نقدی: این نوع تجزیه و تحلیل بر بررسی جریان نقد ورودی و خروجی یک شرکت در طول زمان تمرکز دارد.
مراحل تجزیه و تحلیل مالی
- جمع‌آوری داده‌ها: اولین قدم در تجزیه و تحلیل مالی، جمع‌آوری داده‌های مالی از منابع مختلف مانند صورت‌های مالی، گزارش‌های سالانه و پایگاه‌های داده مالی است.
- سازماندهی داده‌ها: پس از جمع‌آوری داده‌ها، باید آنها را به گونه‌ای سازماندهی کرد که تجزیه و تحلیل آنها آسان باشد. این امر ممکن است شامل ایجاد جداول، نمودارها و سایر ابزارهای بصری باشد.
- تجزیه و تحلیل داده‌ها: در این مرحله، از تکنیک‌های مختلف آماری و مالی برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده استفاده می‌شود.
- تفسیر نتایج: پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، باید نتایج را تفسیر کرد و بینش‌های ارزشمندی از آنها استخراج کرد.
- ارائه نتایج: در نهایت، باید نتایج تجزیه و تحلیل مالی را به صورت گزارش، ارائه یا سایر فرمت‌های مناسب به ذینفعان ارائه کرد.
ابزارهای تجزیه و تحلیل مالی
- نرم‌افزارهای تخصصی: طیف گسترده‌ای از نرم‌افزارهای تخصصی برای تجزیه و تحلیل مالی وجود دارد که به تحلیلگران و متخصصان مالی در جمع‌آوری، سازماندهی و تجزیه و تحلیل داده‌های مالی کمک می‌کند.
- ابزارهای آنلاین: وب‌سایت‌ها و ابزارهای آنلاین بسیاری نیز برای تجزیه و تحلیل مالی وجود دارد که به سرمایه‌گذاران و افراد عادی امکان می‌دهد تا به اطلاعات و بینش‌های مالی دسترسی پیدا کنند.
مزایای تجزیه و تحلیل مالی
- کاهش ریسک: تجزیه و تحلیل مالی می‌تواند به شناسایی و ارزیابی ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری، تامین مالی و مدیریت منابع کمک کند.
- افزایش بازده: تجزیه و تحلیل مالی می‌تواند به شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و افزایش بازده کمک کند.
- بهبود تصمیم‌گیری: تجزیه و تحلیل مالی می‌تواند به مدیران و ذینفعان در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر در مورد موارد مختلفی مانند سرمایه‌گذاری، تامین مالی و مدیریت منابع کمک کند.
- ارزیابی عملکرد: تجزیه و تحلیل مالی می‌تواند به ارزیابی عملکرد یک شرکت، پروژه یا سرمایه‌گذاری در طول زمان کمک کند.
تجزیه و تحلیل مالی ابزاری قدرتمند است که می‌تواند به سرمایه‌گذاران، مدیران، تحلیلگران و سایر ذینفعان در اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر و ارتقای عملکرد مالی کمک می‌کند.
تجزیه و تحلیل مالی شرکت
حالا که فهمیدیم تحلیل مالی چیست، خوب است بدانیم که در امور مالی شرکت، تجزیه و تحلیل به صورت داخلی توسط بخش حسابداری انجام شده و به منظور بهبود تصمیم‌گیری تجاری با مدیریت به اشتراک گذاشته می‌شود. این نوع تحلیل داخلی ممکن است شامل نسبت‌هایی مانند ارزش خالص فعلی (NPV) و نرخ بازده داخلی (IRR) برای یافتن پروژه‌هایی باشد که ارزش اجرا دارند.
بسیاری از شرکت‌ها به مشتریان خود اعتبار می‌دهند. در نتیجه، دریافت نقدینگی حاصل از فروش ممکن است برای مدتی به تعویق بیفتد. برای شرکت‌هایی که مانده‌های دریافتی زیادی دارند، ردیابی فروش معوقه روز (DSO) مفید است، زیرا به آنها کمک می‌کند بدانند چه مدت زمانی برای تبدیل یک فروش اعتباری به نقدی نیاز است. متوسط دوره جمع‌آوری، یک جنبه مهم از چرخه تبدیل وجه نقد (CCC) یک شرکت است.
تجزیه و تحلیل نسبت های مالی
تجزیه و تحلیل نسبت های مالی بسیار ساده، اما دارای اهمیت به سزایی می باشد. تجزیه و تحلیل نسبت های مالی به چند روش انجام می شود، که عبارتند از:
- نسبت نقدینگی: از نسبت نقدینگی در جهت توانایی شرکت نسبت به تعهدات کوتاه مدت استفاده می‌شود.
- نسبت اهرمی و مالی: نسبت اهرمی نشان دهنده توانایی شرکت نسبت به تعهدات کوتاه مدت و بلند مدت می‌باشد.
- نسبت فعالیت: نسبت فعالیت کاربرد منابع در اختیار مدیران را نمایش می‌دهد.
- نسبت سودآوری: نسب سودآوری میزان موفقیت واحد تجاری را نسبت به کسب سود موسسه نشان می‌دهد.
آموزش تجزیه و تحلیل صورت های مالی
مدیران، سرمایه‌گذاران و تحلیلگران باتجربه، اطلاعات صنعت را در طول زمان جمع‌آوری می‌کنند. با استفاده از این اطلاعات می‌توانند تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی را به‌صورت کامل‌تر و بهتر انجام دهند. اما مراحل اساسی که باید در ارتباط با تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی یاد بگیرند چیست؟ در ادامه به این مراحل اشاره می‌کنیم.
- مرحله اول: صورت‌های مالی ۳ تا ۵ سال اخیر ازجمله ترازنامه‌ها، صورتحساب جریان نقدی، صورتحساب درآمد، صورتحساب حقوق صاحبان سهام را جمع‌آوری کنید.
- مرحله دوم: در این مرحله، صورت‌های مالی ذکرشده را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را بررسی کنید تا تغییرات بزرگ در موارد خاص از یک سال‌به‌سال بعد را پیدا کنید. آیا درآمدها در طول یک سال، جهشی بزرگ یا کاهش بزرگ داشته‌اند؟ دارایی‌های ثابت یا دارایی‌های کل افزایش یا کاهش داشته‌اند؟ علاوه بر این، به دنبال فعالیت‌های مشکوک باشید. اگر چیزی توجه شما را جلب کرد تحقیق کنید که چه چیزی در مورد آن کسب‌وکار می‌دانید تا دلیل مشکوک بودن فعالیت و موارد را پیدا کنید. به‌عنوان‌مثال، آیا شرکت بعضی عملیات خود را در طی دوره تجزیه و تحلیل ارزان فروخته است؟
- مرحله سوم: مطمئن شوید گزارش‌های صورت‌های مالی را مرور و بررسی کرده‌اید. این گزارش‌ها ممکن است حاوی اطلاعاتی باشند که در تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی مهم بوده و به کار آیند.
- مرحله چهارم: ترازنامه را تجزیه و تحلیل کنید تا بفهمید آیا تغییرات بزرگی در دارایی‌ها، بدهی‌ها یا حقوق صاحبان سهام دیده می‌شود یا خیر.
- مرحله پنجم: صورت درآمد را بررسی کنید تا روندهای مختلف در طول زمان را شناسایی کنید.
- مرحله ششم: پس از آن، صورت حقوق صاحبان سهام شرکت را ارزیابی کنید. این سؤال را از خود بپرسید: آیا شرکت سهام جدید صادر کرده یا سهم‌ها را خریداری کرده است؟ حساب درآمدهای انباشته در حال افزایش یا کاهش است؟
- مرحله هفتم: صورتحساب جریان نقدی شرکت را تجزیه و تحلیل کنید.
- مرحله هشتم: نسبت‌های مالی را محاسبه کنید.
- مرحله نهم: پس از آن، داده‌های اصلی شرکت را جمع‌آوری می‌کنید.
- مرحله دهم: اطلاعات بازار کسب‌وکار یعنی قیمت سهام کسب‌وکار و همچنین نسبت قیمت به درآمد را بررسی کنید.
- مرحله یازدهم: پرداخت سود سهام را چک کنید. نسبت پرداخت سود سهام، درصد درآمد خالصی که شرکت در قالب سود سهام به سهامداران می‌دهد را می‌سنجد. نحوه محاسبه نسبت پرداخت سود سهام: سود کل سالانه هر سهم / درآمدهای تقسیمی هر سهم.
- مرحله دوازدهم: اکنون می‌توانید تمام اطلاعاتی که شما ایجاد کرده‌اید را ارزیابی کرده و به این صورت، تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی کسب‌وکار خود را انجام دهید.
مراحل دیگری هم در کنار این مراحل وجود دارد و همهٔ این مراحل به شما کمک می‌کند درک و شناخت عمیق‌تری از مفهوم اعداد شرکت و نحوه‌ای که این اعداد و ارقام بر عملکرد و رشد شرکت تأثیر می‌گذارند به دست آورید. برای کسب اطلاعات بیشتر در این حوزه می‌توانید دوره آموزشی تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی موسسه پژوهش و آموزش همکاران سیستم را تهیه کنید.