استانداردهای حسابداری، مقررات حاکم بر چگونگی انجام کار حسابداری هستند و به نوعی می‌توان آنها را قلمرو فعالیت حسابداران به شمار آورد. استاندارد حسابداری دائماً دستخوش تغییر و تحول بوده و همواره می‌توان یکی را کنار گذاشت یا یکی را جایگزین دیگری ساخت؛ اما در هر حالت، قواعدی است عملی و در دسترس که هدایت کار و حرفه حسابداری را بر عهده دارد.
استانداردهای حسابداری
استانداردهای حسابداری معمولاً شامل سه بخش هستند:
- شرح مسئله: تشریح و توصیف مشکلات رایج در حرفه حسابداری،
- بحث مستدل: توضیح استدلالی راه‌های مقابله با مشکلات حسابداری،
- ارائه راهکار: ارائه راه‌های مطلوب در راستای نظریه یا تصمیم‌گیری جهت رفع مشکلات.
یکی از رویدادهای بسیار مهمی که در سال‌های اخیر در جامعه حسابداری کشور به وقوع پیوسته است، تدوین استانداردهای حسابداری ایران بر مبنای استانداردهای بین‌المللی حسابداری و الزام به رعایت آن در تهیه صورتهای مالی است.
هدف استانداردهای حسابداری
در مجموع، هدف استانداردهای حسابداری، ارائه چهار نوع اطلاعات در زمینه‌های گوناگون به این شرح است:
- افشای روش‌ها و فرضیات (خط مشی‌های حسابداری) مورد استفاده حسابدار جهت اطلاع دیگران،
- ارائه فرم یکنواخت و یک شکل جهت صورتهای مالی،
- افشای موارد خاص در رابطه با تأمین احتیاج ویژه استفاده‌کننده از اطلاعات جهت اعمال داوری یا نظریه فردی،
- ارائه تصمیمات رسمی یا غیررسمی مربوط به ارزش‌گذاری مجاز دارایی‌ها و تعیین رقم درآمد.
ضرورت آشنایی با این استانداردها
استانداردهای حسابداری و نیز استانداردهای حسابرسی، یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیم حسابداری است و یادگیری آن برای ورود به حرفه حسابداری ضروری می‌باشد.
این در حالی است که بسیاری از کارشناسان حسابداری و مدیران مالی تعداد استانداردهای حسابداری را نمی‌دانند و حال آن که مطالعه این مجموعه استانداردها برای اساتید، دانشجویان، فارغ التحصیلان، حسابداران، حسابرسان، کارجویان این رشته و مدیران مالی لازم می‌نماید.
آموزش استانداردهای حسابداری: ارتقاء مهارت‌های حرفه‌ای
در دنیای پر تغییر حسابداری، به‌روز بودن با استانداردهای حسابداری ضروری است. دوره آموزش استانداردهای حسابداری موسسه آموزش و پژوهش همکاران سیستم، تمامی اصول و مفاهیم جدید را به شما آموزش می‌دهد. این دوره برای حسابداران حرفه‌ای و دانشجویان حسابداری طراحی شده است تا مهارت‌های خود را به سطح بالاتری ارتقاء دهند و با آخرین تغییرات و به‌روزرسانی‌های استانداردهای حسابداری آشنا شوند.
ثبت‌نام کنید و آینده حرفه‌ای خود را تضمین کنید!
اکنون به جمع متخصصان بپیوندید و با دریافت مدرک معتبر از این دوره، به فرصت‌های شغلی جدید دست یابید.
انواع استاندارد حسابداری + دانلود PDF
تاکنون 41 استاندارد حسابداری تدوین شده است که به این ترتیب می‌باشد (با کلیک بر روی هر استاندارد، فایل آن را دانلود کنید):
استاندارد شماره ۱: نحوه ارائه صورتهای مالی
استاندارد شماره ۲: صورت وجوه جریان نقد
استاندارد شماره ۳: درآمد عملیاتی
استاندارد شماره ۴: حسابداری ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی
استاندارد شماره ۵: رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه
استاندارد شماره ۶: گزارش عملکرد مالی
استاندارد شماره ۷: حسابداری مخارج تحقیق و توسعه (حذف شده است)
استاندارد شماره ۸: حسابداری موجودی مواد و کالا
استاندارد شماره ۹: حسابداری پیمان‌های بلند مدت
استاندارد شماره ۱۰: حسابداری کمک‌های بلاعوض دولت
استاندارد شماره ۱۱: دارایی‌های ثابت مشهود
استاندارد شماره ۱۲: افشای اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته
استاندارد شماره ۱۳: حسابداری مخارج تأمین مالی
استاندارد شماره ۱۴: نحوه ارائه دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری
استاندارد شماره ۱۵:حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
استاندارد شماره ۱۶: تسعیر ارز
استاندارد شماره ۱۷: حسابداری دارایی‌های نامشهود
استاندارد شماره ۱۸: صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی
استاندارد شماره ۱۹: حسابداری ترکیب واحدهای تجاری
استاندارد شماره ۲۰: سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته
استاندارد شماره ۲۱: حسابداری اجاره‌ها
استاندارد شماره ۲۲: گزارشگری میان دوره‌ای
استاندارد شماره ۲۳: حسابداری مشارکت‌های خاص
استاندارد شماره ۲۴: گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری
استاندارد شماره ۲۵: گزارشگری بر حسب قسمت‌های مختلف
استاندارد شماره ۲۶: فعالیت‌های کشاورزی
استاندارد شماره ۲۷: طرح‌های مزایای بازنشستگی
استاندارد شماره ۲۸: فعالیت بیمه‌های عمومی
استاندارد شماره ۲۹: فعالیت اجاره املاک
استاندارد شماره ۳۰: سود هر سهم
استاندارد شماره ۳۱:دارایی‌های غیرجاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده
استاندارد شماره ۳۲: کاهش ارزش دارایی‌ها
استاندارد حسابداری شماره ۳۳: مزایای بازنشستگی کارکنان
استاندارد حسابداری شماره ۳۴: رویه های حسابداری، تغییر در برآورد حسابداری و اشتباهات
استانداردهای لازم الاجرا از سال 99 به بعد
استاندارد شماره 35 – مالیات بردرآمد لازم الاجراء از سال 1399
استاندارد سماره 36 – ابزار‌های مالی : ارایه لازم الاجراء از سال 1398
استاندارد شماره 37 – ابزار‌های مالی : افشاء لازم الاجراء از سال 1398
استاندارد شماره 38 – ترکیب‌های تجاری -(تجدیدنظر شده ۱۳۹۷) لازم الاجراء از سال 1400
استاندارد شماره 39 -صورتهای مالی تلفیقی (تجدیدنظر شده ۱۳۹۷) لازم الاجراء از سال 1400
استاندارد شماره 40 -مشارکت‌ها لازم الاجراء از سال 1400
استاندارد شماره 41 -افشای منافع در واحدهای تجاری دیگرء لازم الاجراء از سال 1400
اگر علاقه‌مند به مطالعه شرح استانداردها هستید می‌توانید به وب‌سایت سازمان حسابرسی به آدرس audit.org.ir، مراجعه فرمایید.
دلیل تفاوت استانداردهای حسابداری بین‌المللی و ملی
اصول پذیرفته‌شد‌ه حسابداری ملی می‌تواند به دو طریق با استانداردهای حسابداری بین‌المللی متفاوت باشد.
- واگرایی: بدین معنی است که اصول پذیرفته شده حسابداری ملی و استاندارد حسابداری بین‌المللی، هر دو یک موضوع حسابداری مشخص را پوشش می‌دهند اما روش‌های مختلفی را تجویز می‌کنند.
- فقدان: بدین معنی است که اصول پذیرفته‌شد‌ه حسابداری ملی، یک موضوع حسابداری مقرر در استاندارد حسابداری بین‌المللی را پوشش نمی‌دهد.
بیشتر بخوانید: IFRS چیست؟
فرایند تدوین استاندارد
بنا به اعلام سازمان حسابرسی در حال حاضر فرایند تدوین استانداردهای حسابداری به شرح زیر است:
1. تشخیص موضوع جهت انجام تحقیقات
کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، بر مبنای مسایل و موضوعات مطرح شده از سوی مدیریت تدوین استانداردها، اعضای کمیته و کمیته فنی، استانداردهای مورد نیاز جهت تدوین یا تجدید نظر در آنها را مشخص و به مدیریت تدوین استانداردهای حسابداری اعلام می‌نماید.
2. بررسی‌های مقدماتی
پس از تشخیص موضوع، کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی لازم از طریق کارشناسان مدیریت تدوین استانداردها صورت می‌گیرد.
در این مرحله، استانداردهای سایر کشورها نظیر آمریکا، انگلستان، استرالیا، کانادا و استانداردهای بین‌المللی، تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع، روش‌های متداول در ایران و مسائل قانون مرتبط با موضوع شناسایی، جمع‌آوری و بررسی می‌گردد.
نتیجه این مرحله، ارائه گزارش‌های مطالعاتی می‌باشد.
3. تصمیم‌گیری در مورد لزوم تدوین استاندارد
پس از مشخص شدن موضوع، با توجه به ارزیابی مقدماتی، کمیته تدوین استانداردها در خصوص لزوم تدوین استاندارد در رابطه با موضوع مطرح شده تصمیم‌گیری می‌نماید.
4. تهیه پیش‌نویس مقدماتی
چنانچه تدوین استاندارد توسط کمیته تدوین استانداردهای حسابداری لازم تشخیص داده‌شود، گروه‌های کارشناسی با توجه به گزارش‌های مطالعاتی تهیه شده و مطالعات میدانی و تشکیل جلسات با صاحب‌نظران مرتبط با موضوع، اقدام به تهیه پیش‌نویس مقدماتی می‌نماید.
یکی از سیاست‌های اصلی تدوین استاندارد هماهنگی با استانداردهای بین‌المللی حسابداری است.
بنابراین در رابطه با موضوعاتی که استاندارد بین‌المللی وجود دارد، این استانداردها به عنوان پایه اصلی تدوین استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نتیجه کار این مرحله، پیش‌نویس مقدماتی استاندارد خواهد بود.
5. تدوین پیش‌نویس استاندارد
در این مرحله کمیته تدوین استانداردهای حسابداری با توجه به «پیش‌نویس مقدماتی استاندارد» ارائه شده توسط گروه‌های کارشناسی بررسی‌های گسترد‌ه و عمیق خود را انجام می‌دهد و پس از انجام اصلاحات، «پیش‌نویس استاندارد» را نهایی می‌کند.
برآیند این مرحله، پیش‌نویس استاندارد می‌باشد.
6. نظرخواهی عمومی
برای نظرخواهی عمومی، پیش‌نویس هر استاندارد از طریق کانال‌های مختلف نظیر چاپ در مجلات تخصصی، اینترنت (سایت سازمان حسابرسی) و نظایر آن در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
همچنین با توجه به ماهیت موضوع، پیش‌نویس استاندارد برای بعضی از اشخاص صاحب‌نظر به صورت مجزا فرستاده‌می‌شود.
نظرات دریافتی در خصوص پیش‌نویس استاندارد توسط مدیریت تدوین استانداردها جمع‌بندی و به کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ارائه می‌گردد.
این کمیته در صورت لزوم، پیش‌نویس استاندارد را اصلاح می‌کند و پیش‌نویس تجدید نظر شده پس از تصویب کمیته فنی به هیئت عامل سازمان ارائه می‌شود.
7. تصویب نهایی
بیانیه نهایی زمانی منتشر می‌شود که متن نهایی استاندارد به تصویب هیئت عامل و مجمع عمومی سازمان رسیده باشد.
پس از دریافت متن استاندارد، هیئت عامل استانداردهای حسابداری را بررسی و پس از انجام اصلاحات احتمالی آنها را تصویب و به مجمع عمومی سازمان جهت تصویب نهایی ارسال می‌نماید.
پس از تصویب مجمع عمومی سازمان، متن نهایی استاندارد حسابداری منتشر و لازم‌الاجرا می‌گردد.
دوره‌های مرتبط: دوره آموزش استانداردهای حسابداری
منابع:
مقدمه‌ای بر اصول تدوین و برقراری استانداردهای حسابداری، حسن مدرکیان، فصلنامه‌مطالعات مدیریت (بهبود و تحول) وابسته‌به دانشگا‌ه علامه طباطبایی، شماره 89
چرا استانداردهای حسابداری بین‌المللی با اصول پذیرفته‌شده‌حسابداری ملی تفاوت دارد؟، نشریه حسابدار، شماره 186
استانداردهای حسابداری ایران – چالش‌ها و راهکارها، مجتبی رضایی، منتشر شده‌در همایش سراسری مباحث کلیدی در علوم مدیریت و حسابداری
jmsd.atu.ac.ir
chaabok.com
noormags.ir
civilica.com
audit.org.ir