تهیه و ارائه صورت‌ های مالی

صورت های مالی چیست و چه کمکی به واحد‌های تجاری می‌کند؟ روش تهیه و اصول آن چیست؟ در این مقاله سعی شده تا در مورد اطلاعات ارائه شده و ویژگی‌ها و ساختار آن‌ها بحث و بررسی صورت بگیرد.

شرکت‌ها و واحدهای تجاری با اهداف مختلفی ایجاد شده و برای تحقق اهداف خود فعالیت‌های متعددی را انجام می‌دهند. همزمان با انجام این فعالیت‌ها، با اشخاص و شرکت‌های دیگر مراوده و معامله دارند.

به عنوان نمونه در زمان انتشار سهام جهت افزایش سرمایه با سرمایه گذاران، هنگام دریافت تسهیلات با بانک‌ها، و در زمان تهیه مواد اولیه و تجهیزات با تامین‌کنندگان مراوده و معامله دارند. آن اشخاص و شرکت‌ها جهت بررسی و انجام معامله نیاز به اطلاعات مناسبی از این شرکت دارند، اما قاعدتا به این اطلاعات که در داخل شرکت‌ها تولید می‌شود دسترسی ندارند.

در نتیجه این اطلاعات باید به نحوی در اختیار آن اشخاص که در واقع استفاده‌کنندگان و ذینفعان این شرکت هستند قرار بگیرد تا بر اساس آن اقدام به بررسی و تصمیم‌گیری نمایند. شرکت‌ها این اطلاعات را با استفاده از صورت ‌های مالی در اختیار ذینفعان خود قرار می‌دهند.

اما نکته حائز اهمیت این است که چه اطلاعاتی، با چه کیفیت و ویژگی‌هایی و در چه قالب و ساختاری باید ارائه شود تا نیازهای اطلاعاتی طیف وسیعی از استفاده‌کنندگان را برطرف نماید. پاسخ این سوالات را استانداردهای حسابداری مشخص می‌کند.

تعریف و هدف صورت‌های مالی

صورت های مالی،‌ ارائه وضعیت مالی و عملکرد مالی یک واحد تجاری به صورت خلاصه و ساختاریافته است. هدف از ارائه صورت‌های مالی نیز ارائه اطلاعاتی درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی استفاده کنندگان مفید باشد. علاوه بر این، صورت‌های مالی نتایج مباشرت مدیریت نسبت به منابعی که به آن سپرده شده است را نیز نشان می‌دهد. برای دستیابی به این هدف، صورت‌های مالی باید اطلاعات زیر را درباره واحد تجاری ارائه نماید:

این اطلاعات به همراه سایر اطلاعات یادداشت‌های توضیحی، به استفاده‌کنندگان صورت ‌های مالی برای پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی واحد تجاری، به ویژه زمان‌بندی و قطعیت آن‌ها، کمک می‌کند.

 

ویژگی‌های عمومی صورت‌های مالی

جهت تهیه و ارائه صورت‌ های مالی رعایت ویژگی‌های عمومی طبق استانداردهای حسابداری ضروری می‌باشد. این ویژگی‌ها عبارت هستند از:

 

• ارائه منصفانه و رعایت استانداردهای حسابداری

صورت های مالی باید آثار معاملات و سایر رویدادها را به شکل صادقانه و با رعایت کلیه استانداردهای حسابداری مربوط ارائه نماید. اطلاعات ارائه شده در صورت های مالی باید مربوط، قابل اتکا، قابل مقایسه و قابل فهم باشد.

• تداوم فعالیت

مدیریت در زمان تهیه صورت ‌های مالی، باید توانایی واحد تجاری برای ادامه فعالیت را ارزیابی کند. واحد تجاری باید صورت‌های مالی را بر مبنای تداوم فعالیت تهیه کند، مگر اینکه مدیریت قصد انحلال واحد تجاری یا توقف عملیات را داشته باشد یا گزینه واقع‌بینانه دیگری نداشته باشد.

• مبنای تعهدی حسابداری

صورت های مالی به استثنای اطلاعات جریان‌های نقدی، باید بر مبنای تعهدی تهیه شود. این فرض حاکی از این است که باید درآمدها به محض تحقق و هزینه ها به محض تحمل و بدون توجه به دریافت یا پرداخت وجه نقد مربوط شناسایی شوند.

مبنای تعهدی حسابداری در مقابل مبنای نقدی حسابداری قرار می‌گیرد که در آن، هرگونه تغییر در وضعیت مالی موسسه مستلزم مبادله وجه نقد است و درآمدها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می‌شوند که وجه نقد آن‌ها دریافت شود و هزینه‌ها زمانی شناسایی و در دفاتر ثبت می‌شوند که وجه آن‌ها به صورت نقد پرداخت گردد.

• اهمیت و تجمیع

هنگام ارائه اقلام صورت های مالی، هر طبقه بااهمیت از اقلام مشابه باید به طور جداگانه ارائه شود و اقلامی که ماهیت یا کارکرد مشابه ندارند، به طور جداگانه ارائه می‌شود مگر آن‌که این اقلام بی‌اهمیت باشند.

صورت‌های مالی، نتیجه پردازش تعداد زیادی از معاملات یا سایر رویدادهایی است که بر اساس ماهیت یا کارکرد، در طبقاتی تجمیع می‌شود. آخرین مرحله از فرایند تجمیع و طبقه‌بندی، ارائه اطلاعات فشرده و طبقه‌بندی شده‌ای است که اقلام اصلی صورت‌های مالی را تشکیل می‌دهد.

اگر یک قلم اصلی به تنهایی بااهمیت نباشد، با اقلام دیگر در متن صورت‌های مالی یا یادداشت‌های توضیحی تجمیع می‌شود. اگر اهمیت یک قلم آنقدر نباشد که ارائه جداگانه آن را در صورت های مالی توجیه کند، ممکن است افشای جداگانه آن را در یادداشت‌های توضیحی توجیه‌پذیر نماید. واحد تجاری نباید با پنهان کردن اطلاعات بااهمیت در میان اطلاعات بی‌اهمیت یا با تجمیع اقلام بااهمیتی که ماهیت و کارکرد متفاوت دارند، از قابلیت درک صورت‌های مالی بکاهد.

• تهاتر

دارایی‌ها و بدهی‌ها یا درآمدها و هزینه‌ها نباید با هم تهاتر شوند بلکه باید جداگانه گزارش شوند، مگر اینکه در یکی از استانداردهای حسابداری، تهاتر آن‌ها الزامی یا مجاز شده باشد.

تهاتر در صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع یا صورت وضعیت مالی، موجب کاهش توانایی درک استفاده‌کنندگان از معاملات انجام‌شده، سایر رویدادها و شرایط و ارزیابی جریان‌های نقدی آتی واحد تجاری می‌شود، به استثنای مواردی که تهاتر، محتوای معامله یا رویدادی دیگر را منعکس می‌کند.

• تناوب گزارشگری

واحد تجاری باید مجموعه کامل صورت‌های مالی (شامل اطلاعات مقایسه‌ای) را حداقل به‌طور سالانه ارائه کند. زمانی که واحد تجاری پایان دوره گزارشگری خود را تغییر می‌دهد و صورت‌های مالی را برای دوره‌ای طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از یک سال ارائه ‌می‌کند، باید افزون بر دوره تحت پوشش صورت‌های مالی، دلیل استفاده از دوره طولانی‌تر یا کوتاه‌تر، و این واقعیت که مبالغ ارائه‌شده در صورت‌های مالی به طور کامل قابل مقایسه نیستند را نیز افشا کند.

• اطلاعات مقایسه‌ای

اطلاعات مقایسه‌ای دوره قبل باید برای تمام مبالغ گزارش‌شده در صورت‌های مالی دوره جاری ارائه شود تا امکان مقایسه بین ‌دوره‌ای اطلاعات جهت ارزیابی روندها در اطلاعات مالی برای مقاصد پیش‌بینی ایجاد گردد. لذا حداقل، دو صورت وضعیت مالی، دو صورت سود و زیان، دو صورت سود و زیان جامع، دو صورت جریان‌های نقدی و دو صورت تغییرات در حقوق مالکانه، و یادداشت‌های توضیحی مربوط ارائه می‌شود.

هنگام تهیه صورت های مالی میاندوره‌ای (مثلا صورت‌های مالی 6 ماهه)، برای صورت‌های مالی به غیر از صورت وضعیت مالی که برای دوره تهیه می‌شوند (صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت تغییرات در حقوق مالکانه، صورت جریان‌های نقدی) دو دوره مقایسه‌ای شامل دوره سالانه و دوره معادل میاندوره‌ای قبل ارائه می‌گردد.

در خصوص صورت وضعیت مالی، در صورتی که بکارگیری رویه حسابداری با تسری به گذشته، تجدید ارائه با تسری به گذشته یا تجدید طبقه‌بندی، اثر با اهمیتی بر اطلاعات مندرج در صورت وضعیت مالی در ابتدای دوره قبل داشته باشد، لازم است تا سومین صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل ارائه شود.

• ثبات رویه در ارائه

برای آنکه قابلیت مقایسه مخدوش نشود، ارائه و طبقه‌بندی اقلام مندرج در صورت های مالی نباید از دوره ای به دوره دیگر تغییر یابد، مگر اینکه ارائه جدید، برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی، اطلاعات قابل اتکا و مربوط‌تری فراهم کند و تداوم ساختار تجدیدنظرشده محتمل باشد.

 

 

بازنگری و تغییر استانداردهای حسابداری مربوط به تهیه و ارائه صورت‌های مالی:

صورت های مالی باید در قالبی منسجم و طبقه‌بندی شده ارائه شود تا استفاده‌کنندگان مختلف بتوانند به راحتی اطلاعات مورد نظر خود را از آن استخراج کنند. به این منظور باید مجموعه کامل صورت‌های مالی شامل صورت‌های مالی اساسی، یادداشت‌های توضیحی، و اطلاعات مقایسه‌ای دوره‌های قبل بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه و ارائه شود.

با توجه به بازنگری و تغییر استانداردهای حسابداری مربوط به تهیه و ارائه صورت‌های مالی در سال 1397 توسط سازمان حسابرسی، ضروری است. صورت‌های مالی از ابتدای سال 1398 بر اساس استانداردهای جدید تهیه و ارائه گردد.

جدول زیر مجموعه کامل صورت‌های مالی مطابق با استانداردهای جدید و مقایسه آن با استانداردهای قبلی حسابداری را ارائه می‌کند:

 

استانداردهای حسابداری قبلی (1379)	استانداردهای حسابداری جدید (1397)
ترازنامه صورت سود و زیان و گردش حساب سود (زیان) انباشته صورت سود و زیان جامع —— صورت جریان وجوه نقد یادداشتهای توضیحی پیوست اطلاعات مقایسه ای دوره قبل	صورت سود و زیان (برای دوره) صورت سود و زیان جامع (برای دوره) صورت وضعیت مالی (به تاریخ پایان دوره) صورت تغییرات در حقوق مالکانه (برای دوره) صورت جریانهای نقدی (برای دوره) یادداشتهای توضیحی پیوست اطلاعات مقایسه ای دوره قبل

 

برخی از مهم‌ترین تغییرات ایجاد شده در ارائه صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای جدید شامل موارد زیر می‌باشند (برخی از این تغییرات که عمدتا مربوط به ترتیب یا شکل ارائه اقلام می‌باشد، بر اساس استانداردهای جدید الزامی نشده اما صورت‌های مالی نمونه ارائه شده توسط سازمان بورس این قالب‌های جدید را برای ارائه صورت‌های مالی تجویز کرده است):

 

• تغییر ترتیب ارائه صورت‌های مالی:

همانطور که در جدول فوق نشان داده شده است، قبلا صورت‌های مالی با ترازنامه شروع می‌شد اما در حال حاضر با صورت سود و زیان شروع می‌شود.

• تغییر عنوان برخی از صورت‌های مالی:

عنوان ترازنامه به صورت وضعیت مالی و صورت جریان وجوه نقد به صورت جریان‌های نقدی تغییر یافته است.

• حذف گردش حساب سود (زیان) انباشته:

قبلا گردش حساب سود (زیان) انباشته در پایین صورت سود و زیان ارائه می‌شد که در حال حاضر از آن قسمت حذف شده است. در حال حاضر گردش سود انباشته به عنوان یکی از اجزای حقوق مالکانه در صورت تغییرات در حقوق مالکانه ارائه می‌شود.

• اضافه شدن صورت تغییرات در حقوق مالکانه:

صورت مالی جدیدی با عنوان صورت تغییرات در حقوق مالکانه که یک گزارش ماتریسی است اضافه شده که اطلاعات کلیه اقلام حقوق مالکانه (از قبیل سرمایه، اندوخته‌ها، سود انباشته و …) را به تفکیک ابتدای دوره و تغییرات طی دوره و پایان دوره ارائه می‌دهد.

• تغییر شکل ارائه و ترتیب اقلام در صورت وضعیت مالی:

صورت وضعیت مالی یا همان ترازنامه قبلا به صورت T شکل ارائه می‌شد که الان به صورت ستونی یا گزارشی ارائه می‌شود. همچنین ترتیب نمایش اقلام در صورت وضعیت مالی قبلا به ترتیب نقدشوندگی بالاتر بود ولی در حال حاضر بر اساس ثبات بیشتر اقلام می باشد.

بدین لحاظ اقلام که قبلا به ترتیب دارایی‌های جاری، دارایی‌های غیرجاری، بدهی‌های جاری، بدهی‌های غیرجاری، و حقوق مالکانه ارائه می‌شدند، در حال حاضر به ترتیب دارایی‌های غیرجاری، دارایی‌های جاری، حقوق مالکانه، بدهی‌های غیرجاری، و بدهی‌های جاری ارائه می‌شوند و در داخل هر گروه نیز اقلام با ثبات و ماندگاری بیشتر در ابتدا ارائه می‌شوند.

 

 

• ارائه صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل:

چنانچه واحد تجاری یک رویه حسابداری را با تسری به گذشته بکار گیرد یا اقلام صورت‌های مالی را با تسری به گذشته تجدید ارائه نماید، یا اقلام صورت‌های مالی را تجدید طبقه‌بندی کند، و این تغییرات اثر با اهمیتی بر اطلاعات مندرج در صورت وضعیت مالی در ابتدای دوره قبل داشته باشد، لازم است تا سومین صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل ارائه شود. در این صورت نیازی به ارائه یادداشت‌های توضیحی مربوط به صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل نیست.

• تغییر طبقه بندی اقلام صورت جریان‌های نقدی:

صورت جریان وجوه نقد قبلا در 5 طبقه شامل فعالیت‌های عملیاتی، بازده سرمایه گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تامین مالی، مالیات بر درآمد، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، و فعالیت‌های تامین مالی ارائه می‌شد. اما بر اساس استانداردهای جدید در 3 طبقه شامل فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، و فعالیت‌های تامین مالی ارائه می‌شود و دو طبقه دیگر قبلی در این 3 طبقه، تفکیک و ارائه می‌گردند.

• تغییرات صورت سود و زیان جامع:

قبلا تعدیلات سنواتی در صورت سود و زیان جامع نمایش داده می‌شد اما الان از صورت سود و زیان جامع حذف شده و در صورت تغییرات در حقوق مالکانه نمایش داده می‌شود. همچنین سایر اقلام سود و زیان جامع به دو گروه اقلامی که در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل نخواهد شد و یا در صورت تحقق شرایط خاص، در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل خواهد شد تفکیک می‌گردد.

 

 

مجموعه کامل صورت‌های مالی

در تهیه و ارائه صورت‌های مالی، هر یک از صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی باید به وضوح مشخص شده و اطلاعات زیر به شکل بارزی ارائه گردد:

• نام واحد گزارشگر یا سایر شناسه‌های هویت و هرگونه تغییر در آن اطلاعات نسبت به دوره قبل
• اینکه صورت‌های مالی، مربوط به یک واحد تجاری یا گروه واحدهای تجاری است
• تاریخ پایان دوره گزارشگری یا دوره تحت پوشش مجموعه صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی
• واحد پول گزارشگری
• سطح گرد کردن مبالغ مندرج در صورتهای مالی (مانند هزار ریال یا میلیون ریال)

صورت سود و زیان

صورت سود و زیان عملکرد یک واحد تجاری را طی یک دوره مالی نشان می‌دهد. به عبارت دیگر میزان درآمدها، هزینه‌ها، و سود یا زیان انتهای دوره که حاصل فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی واحد تجاری هستند را مشخص می‌کند.

واحد تجاری باید تمام اقلام درآمد و هزینه یک دوره را در صورت سود و زیان دوره منظور کند مگر اینکه یکی از استانداردهای حسابداری، روش دیگری را الزامی یا مجاز کرده باشد (مانند اصلاح اشتباهات و اثر تغییر در رویه‌های حسابداری، و یا سایر اقلام سود و زیان جامع).

اجزای هزینه‌های شناسایی ‌شده در صورت سود و زیان باید با استفاده از طبقه‌بندی مبتنی بر ماهیت هزینه‌ها (مانند استهلاک، حقوق و مزایا، حمل و نقل، و …) یا کارکرد هزینه‌ها (مانند هزینه‌های اداری، فروش، و …) در واحد تجاری، هر کدام که اطلاعات قابل اتکا و مربوط‌تری فراهم می‌کند، ارائه شود.

از آنجا که اطلاعات مرتبط با ماهیت هزینه‌ها در پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی مفید است، در صورت استفاده از روش طبقه‌بندی بر اساس کارکرد هزینه، باید اطلاعات بیشتری درباره ماهیت هزینه‌ها نیز افشا شود.

 

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع یکی از صورت‌های مالی اساسی است که در آن، سود یا زیان دوره به همراه سایر اقلامی که شناسایی آن‌ها طبق استانداردهای حسابداری در سود و زیان دوره مجاز نمی‌باشد ارائه می‌شود. در نتیجه در صورت سود و زیان جامع باید سود یا زیان دوره، سایر اقلام سود و زیان جامع، و مجموع سود و زیان جامع دوره ارائه شود.

سایر اقلام سود و زیان جامع باید بر حسب ماهیت طبقه‌بندی و به دو گروه اقلامی که در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل نخواهد شد (مانند تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا تجدید اندازه‌گیری طرح‌های با مزایای معین)، و یا در صورت تحقق شرایط خاص، در دوره‌های آتی به سود یا زیان دوره منتقل خواهد شد تفکیک گردد.

در سایر استانداردهای حسابداری مشخص می‌شود که آیا مبالغی که قبلاً در سایر اقلام سود و زیان جامع شناسایی شده است، به صورت سود و زیان منتقل می‌شود یا خیر و در صورت امکان انتقال، چه زمانی این کار صورت می‌گیرد. به‌ این تجدید طبقه‌بندی‌ها، تعدیلات تجدید طبقه‌بندی گفته می‌شود.

 

صورت وضعیت مالی (ترازنامه)

صورت وضعیت مالی یا ترازنامه گزارشی است که وضعیت مالی یک واحد تجاری را در یک زمان مشخص مثل پایان دوره مالی نشان می‌دهد. این گزارش مشخص می‌کند که واحد تجاری چه دارایی‌هایی دارد. این دارایی‌ها از محل چه منابعی یعنی بدهی‌ها و حقوق مالکانه تامین مالی شده است.

در واقع ترازنامه بر معادله حسابداری استوار است که می‌گوید: دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق مالکانه.

در صورت وضعیت مالی باید دارایی‌های جاری و غیرجاری، و بدهی‌های جاری و غیرجاری در طبقات جداگانه ارائه شود، مگر در مواردی که ارائه بر مبنای نقدشوندگی، اطلاعات قابل اتکا و مربوط‌تری فراهم آورد(مانند موسسات مالی) که در این صورت باید تمام دارایی‌ها و بدهی‌ها را به ترتیب نقدشوندگی ارائه کرد.

صورت تغییرات در حقوق مالکانه

صورت تغییرات در حقوق مالکانه صورت مالی جدیدی است که مبالغ ابتدا و پایان دوره هر یک از اجزای حقوق مالکانه را تطبیق می‌دهد. این صورت مالی یک گزارش ماتریسی است که ردیف‌های آن شامل مبلغ ابتدای دوره و تغییرات طی دوره و مبلغ پایان دوره و ستون‌های آن شامل کلیه اجزای حقوق مالکانه واحد تجاری می‌باشد.

اجزای حقوق مالکانه شامل هر طبقه از حقوق مالکانه تأمین‌شده،‌ مبلغ انباشته هر طبقه از سایر اقلام سود و زیان جامع و سود انباشته است. تغییرات در حقوق مالکانه واحد تجاری از ابتدا تا پایان دوره گزارشگری، افزایش یا کاهش خالص دارایی‌ها را طی دوره نشان می‌دهد.

این تغییرات، به استثنای تغییرات ناشی از معامله با مالکان به عنوان مالک (نظیر آورده مالکان، بازخرید ابزارهای مالکانه خود واحد تجاری و سود تقسیمی)، جمع درآمدها و هزینه‌های ناشی از فعالیت‌های واحد تجاری طی آن دوره، شامل سودها و زیان‌ها را نشان می‌دهد.

 

صورت جریان‌های نقدی

اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی واحد تجاری، در فراهم آوردن مبنایی برای ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل‌های نقد و نیازهای واحد تجاری در استفاده از جریان‌های نقدی مزبور مفید است.

اتخاذ تصمیمات اقتصادی توسط استفاده‌کنندگان، مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد و معادل‌های نقد و زمانبندی و اطمینان از ایجاد آن است. همچنین اطلاعات جریان‌های نقدی، قابلیت مقایسه گزارشگری نتایج عملیات واحدهای تجاری مختلف را به دلیل حذف آثار بکارگیری رویه‌های مختلف حسابداری در معاملات و رویدادهای یکسان، بهبود می‌بخشد.

جریان‌های نقدی عبارت است از جریان‌های ورودی و خروجی نقد (وجه نقد در دسترس و سپرده های دیداری) و معادل‌های نقد (سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت با قابلیت نقدشوندگی بالا و ریسک تغییر ارزش کم).

در صورت جریان‌های نقدی باید جریان‌های نقدی طبقه‌بندی‌شده بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تأمین مالی گزارش شود.

فعالیت‌های عملیاتی عبارت است از فعالیت‌های اصلی مولد درآمد عملیاتی واحد تجاری و سایر فعالیت‌هایی که جزء فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی نباشند. مانند دریافت‌های نقدی حاصل از فروش کالا و ارائه خدمات یا پرداخت‌های نقدی به کارکنان.

فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، تحصیل یا واگذاری دارایی‌های بلندمدت و سایر سرمایه‌گذاری‌ها بجز معادل‌های نقد است. مانند پرداخت‌های نقدی برای تحصیل دارایی‌های ثابت مشهود یا دریافت‌های نقدی حاصل از فروش دارایی‌های ثابت مشهود.

فعالیت‌های تأمین مالی، فعالیت‌هایی است که موجب تغییر مبلغ و ترکیب حقوق مالکانه و استقراض‌های واحد تجاری می‌شود مانند دریافت‌های نقدی حاصل از انتشار سهام و یا تسهیلات یا پرداخت‌های نقدی بابت سود سهام و یا سود تسهیلات.

 

جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی باید با بکارگیری یکی از روش‌های زیر گزارش شود:

• روش مستقیم: به موجب آن طبقات اصلی ناخالص دریافت‌های نقدی و ناخالص پرداخت‌های نقدی افشا می‌شود.
• روش غیرمستقیم: به موجب آن سود یا زیان دوره، بابت آثار معاملات دارای ماهیت غیرنقدی، آثار اقلام تعهدی یا انتقالی مرتبط با دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی عملیاتی گذشته یا آینده، و آثار اقلام درآمد یا هزینه‌ مرتبط با جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی، تعدیل می‌شود.

 

یادداشت‌های توضیحی

یادداشت‌های توضیحی باید اطلاعاتی درباره مبنای تهیه صورت های مالی و رویه‌های حسابداری مورد استفاده، اطلاعات الزامی طبق استانداردهای حسابداری که در جای دیگری از صورت های مالی ارائه نمی‌شود، و سایر اطلاعاتی که در جای دیگری از صورت های مالی ارائه نمی‌شود اما برای درک صورتهای مالی مربوط است را افشا نماید.

هر یک از اقلام مندرج در صورت وضعیت مالی، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت تغییرات در حقوق مالکانه و صورت جریان‌های نقدی باید به اطلاعات مرتبط در یادداشت‌های توضیحی عطف متقابل شود.

نمونه‌ای از اطلاعات ارائه شده در یادداشت‌های توضیحی عبارت است از:

• اطلاعات مربوط به واحد تجاری گزارشگر از قبیل نام، اقامتگاه، شکل حقوقی، محل تاسیس و ثبت، ماهیت عملیات و فعالیت‌های اصلی
• خلاصه اهم رویه‌های حسابداری مورد استفاده (مبانی اندازه‌گیری مورد استفاده در تهیه صورت‌های مالی و قضاوت‌های مدیریت در فرایند بکارگیری رویه‌های حسابداری)
• اطلاعات پشتیبان برای اقلام ارائه‌ شده در صورت های مالی اساسی
• بدهی‌های احتمالی و تعهدات قراردادی شناسایی ‌نشده
• موارد افشای غیرمالی، مانند اهداف و سیاست‌های مدیریت ریسک مالی واحد تجاری

 

جمع‌بندی

صورت‌های مالی،‌ ارائه وضعیت مالی و عملکرد مالی یک واحد تجاری به صورت خلاصه و ساختاریافته است که با هدف ارائه اطلاعاتی درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری برای کمک به تصمیم‌گیری‌های اقتصادی استفاده‌کنندگان تهیه می‌شود.

برای دستیابی به این هدف، صورت‌های مالی باید اطلاعاتی درباره دارایی‌ها، بدهی‌ها، حقوق مالکانه، درآمدها و هزینه‌ها، آورده مالکان و توزیع منابع بین آن‌ها و جریان‌های نقدی را در ساختار مدونی که بر مبنای استانداردهای حسابداری تهیه شده و دارای ویژگی‌های عمومی مشخصی می‌باشد ارائه دهد.

این ویژگی‌های عمومی شامل ارائه منصفانه و رعایت استانداردهای حسابداری، تداوم فعالیت، مبنای تعهدی حسابداری، اهمیت و تجمیع، تهاتر، تناوب گزارشگری، اطلاعات مقایسه‌ای، و ثبات رویه در ارائه می‌باشد.

با توجه به اینکه استانداردهای حسابداری مربوط به تهیه و ارائه صورت‌های مالی در سال 1397 توسط سازمان حسابرسی مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت تا مطابقت بیشتری با استانداردهای بین‌المللی حسابداری داشته باشد. آگاهی نسبت به این تغییرات و تهیه صورت های مالی بر اساس استانداردهای جدید حسابداری از ابتدای سال 1398 ضروری می‌باشد.

مجموعه کامل صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای جدید حسابداری عبارت هستند از: صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت وضعیت مالی، صورت تغییرات در حقوق مالکانه، صورت جریان‌های نقدی، یادداشت‌های توضیحی پیوست، و اطلاعات مقایسه‌ای دوره قبل.

 

 

منابع:

• استاندارد حسابداری 1: ارائه صورت ‌های مالی
• استاندارد حسابداری 2: صورت جریان‌های نقدی
• IAS1: Presentation of Financial Statements
• IAS7: Statement of Cash Flows

 

گردآورنده: میثم رضایی