یکی از اصطلاحات رایج در حسابداری دادرسی مالی است که نقشی حیاتی برای یک سازمان ایفا می‌کند. در واقع دادرسی مالیاتی مبحثی جذاب است که اگر مودیان مالیاتی از آن اطلاع داشته باشند، می‌توانند از حقوق خود به خوبی دفاع کنند. هم‌چنین اگر مشاور یا مدیر مالی باشید، با یادگیری این موضوع می‌توانید موجبات پیشرفت شغلی و افزایش درآمد خود را فراهم آورید. ارسال اظهارنامه مالیاتی و دادرسی مالیاتی، از دغدغه‌های سازمان ها و کسب و کارها در مواجهه با مالیات است. در این مقاله از سایت موسسه آموزش همکاران سیستم به بررسی این موضوع که دادرسی مالیاتی چیست می‌پردازیم.
دادرسی مالیاتی چیست؟
امروزه مالیات یکی از دغدغه‌های مهم هر کسبوکار محسوب می‌شود. با تغییراتی که در ساختارهای اقتصادی پیش آمده، مالیات اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. گاهی اوقات سازمان‌ها به مالیاتی که دولت برای آن‌ها در نظر گرفته است، اعتراض دارند و به دنبال دادرسی مالیاتی هستند.
طبق قانون در نظر گرفته شده، تمامی افراد حقیقی و حقوقی که در حال فعالیت هستند، چه داخل ایران و چه خارج از ایران، در صورتی که منبع درآمدشان از داخل ایران باشد، موظف به ارسال اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی هستند. کسانی که از ارسال این اظهارنامه خودداری کنند، مطابق قانون جرایمی برای آن‌ها در نظر گرفته شده است.
مسئله از جایی شروع می‌شود که کارشناسان امور مالیاتی، مبلغی را که سازمان‌ها به‌عنوان مالیات محاسبه و اعلام می‌کنند، قبول ندارند. به عبارت دیگر، کارشناسان امور مالیاتی مبلغ دیگری را محاسبه و به‌عنوان مالیات پرداختی سازمان اعلام می‌کنند. صاحبان کسبوکار می‌توانند نسبت به مبلغ تعیین شده، اعتراض کرده و در واقع پروسه دادرسی مالیاتی را طی کنند. به طورکلی دادرسی‌مالیاتی، به رفع هرگونه اختلاف میان مودیان مالیاتی و اداره مالیاتی یا پروسه اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی گفته می‌شود که کارشناسان امور مالیاتی تعیین کرده‌اند.
هدف از دادرسی مالیاتی چیست؟
باتوجه به قانون مالیاتی کشور، افراد می‌توانند حداکثر تا 30 روز پس از دریافت برگه تشخیص مالیاتی، نسبت به آن اعتراض کنند. این اعتراض باید به صورت لایحه مالیاتی به سازمان مربوطه تحویل داده شود. این اقدامات تحت عنوان دادرسی مالیاتی شناخته می‌شود و هدف از انجام دادرسی مالیاتی، کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از پرداخت مالیات اضافی برای حفاظت از سرمایه کسب‌کارهاست.
دادرسی مالیاتی توسط چه کسی انجام می‌شود؟
این فرآیند توسط خود شخص حقیقی / حقوقی یا مشاوران مالیاتی می‌تواند انجام شود. در پشتیبانی مالیاتی، مشاوران و وکلای مالیاتی تنها به ارائه مشاوره می‌پردازند ولی در زمینه دادرسی مالیاتی مشاوران می‌توانند با تسلط بر امور مالی و مسائل حقوقی، میزان مالیات مشخص شده را کاهش دهند.
استفاده از مشاوران مالیاتی شانس شما را برای موفقیت در پرونده‌های دادرسی مالیاتی افزایش خواهد داد. این افراد از چم‌وخم امور مالی و مسائل حقوقی آگاهی کامل دارند و نهایت تلاش خود را می‌کنند تا میزان مالیات تعیین‌شده را تا جای ممکن کاهش دهند.
وکلای مالیاتی از نظر قانون به درجه وکالت نیازی ندارند و می‌توانند با دریافت وکالت‌نامه به امور دادرسی مالیاتی رسیدگی کنند. مشاورین مالیاتی باید فاکتورهای خاصی را دارا باشند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- آگاهی از قوانین و آیین نامه مالیاتی
- آگاهی از بخشنامه های جدید
- تجربه زیاد در پیگیری پرونده‌های مالیاتی
دادرسی مالیاتی چه زمانی باید انجام شود؟
از زمانی که برگه‌تشخیص مالیات به مودیان ابلاغ می‌شود، اگر رقم تعیین شده موردقبول نباشد، این امکان وجود دارد افراد تا 30 روز پروسه‌قانونی جهت دادرسی مالیاتی را طی کنند. این اعتراض شروع فرآیند دادرسی‌مالیاتی جهت قانونمند کردن اعتراضات به مبلغ مالیات تعیین شده‌است. بعد از سپری شدن زمان تعیین شده هیچ اعتراضی موردقبول قرار نمی‌گیرد.
مراحل رسیدگی به دادرسی مالیاتی
رسیدگی به پرونده‌های مالیاتی، پروسه مخصوص به خود را دارد. این پروسه باید مرحله به مرحله انجام شود و پرونده مالیاتی ممکن است در هر یک از این مراحل به سرانجام برسد. به طور کلی این فرآیند شامل 5 مرحله است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
- مراجعه به اداره امور مالیاتی
- هیئت حل اختلاف مالیاتی
- شورای عالی مالیاتی
- پیگیری اعتراض در هیئت وزارت اقتصاد و دارایی
- ارائه شکایت به دیوان عدالت اداری
مرحله اول: مراجعه به اداره امور مالیاتی
اولین قدم مودیان مالیاتی، مراجعه به اداره امور مالیاتی صادر کننده برگه تشخیص مالیاتی است. در بسیاری از پرونده‌های مالیاتی، در همین مرحله نتیجه رضایت بخش است و به مرحله بعدی راه پیدا نمی‌کنند. اما اگر توافق حاصل نشود، پرونده مالیاتی وارد مرحله بعد خواهد شد.
در تنظیم لایحه دفاعی مالیاتی چند نکته مهم وجود دارد که حتما باید به آن‌ها توجه کنید:
- از حاشیه رفتن پرهیز کنید و روی موضوعات اصلی متمرکز شوید.
- تمام مطالب خود را به مواد قانون مالیاتی مستند کنید.
- هیچ‌گاه از حوزه ادب در نگارش متن خارج نشوید و از زبان ادبی و حقوقی در نگارش خود استفاده کنید.
در ادامه اگر رأی صادر شده در این مرحله مورد تأیید شما قرار نگیرد، باید ادامه دادرسی مالیاتی را در نزد مرجع دیگر، پیگیری کنید.
مرحله دوم: هیئت حل اختلاف مالیاتی
در این هیئت، قاضی به عنوان نماینده اداره امور مالیاتی، مسئولیت پیگیری اعتراضات را بر عهده دارد. مودی مالیاتی معترض با در دست داشتن مدارک و مستندات، اعتراض خود را شرح می‌دهد تا پرونده وی به جریان بیفتد. هیئت حل اختلاف مالیاتی درصورتی که مؤدی نسبت به نتیجه دادرسی اعتراضی نداشته باشد، برگ قطعی را صادر می‌کند.
مرحله سوم: شورای عالی مالیاتی
پس از صدور رای در هیئت حل اختلاف مالیاتی، اگر پرونده به نتیجه نرسد، درخواست مودی به شورای عالی امنیتی ارجاع داده می‌شود. این شورا بار دیگر بدون در نظر گرفتن ماهیت پرونده، رای صادره را بررسی می‌کند و اگر رای صادره رد شود، پرونده مجدد به اداره مالیاتی ارجاع داده شده و زیر نظر هیئت حل‌اختلاف دیگری مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر در آن‌جا هم رد شود، پرونده وارد مرحله دیگری می‌شود.
مرحله چهارم: پیگیری اعتراض در هیئت وزارت اقتصاد و دارایی
اگر در هیچ یک از مراحل قبلی پرونده به نتیجه نرسد، برای بررسی درخواست مودی هیئت سه نفره وزارت اقتصاد تشکیل می‌شود و بار دیگر هر آنچه که در طول سه مرحله قبلی اتفاق افتاد به همراه اعتراض مودی بررسی می‌کنند.
اکثر پرونده‌های دادرسی مالیاتی در همان سه مرحله اول به نتیجه می‌رسند و کمتر ممکن است پرونده‌ای به این مرحله راه پیدا کند. با این حال اگر مؤدی نسبت به رأی صادره از هیات سه‌نفری وزارت اقتصاد اعتراض داشته باشد، می‌تواند شکایت خود را نزد دیوان عدالت اداری ببرد.
مرحله پنجم: ارائه شکایت به دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت بالاترین مرجع برای رسیدگی به اعتراضات مالی است. در این مرحله که آخرین مرحله از رسیدگی به دادرسی مالیاتی است، مودی از اداره امور مالیاتی شکایت می‌کند. رسیدگی به پرونده مالیاتی شما مطابق با قوانین صورت می‌گیرد و در نهایت رأی قطعی صادر می‌شود. هر رأیی که در این مرحله توسط دیوان عدالت اداری به تصویب برسد، لازم‌الاجرا خواهد بود.
اعتراض به برگه تشخیص مالیات به چه عواملی بستگی دارد؟
این اعتراض به رقم مالیات و نحوه پرداخت مالیات بستگی دارد.
نکات مهم در دادرسی مالیاتی
بهتر است قبل از ورود به مراحل دادرسی برخی از نکات را بدانیم که آن‌ها عبارتند از:
- شورای‌عالی مالیاتی نمی‌تواند مالیات را تعدیل کند و فقط اشکالات آن را بررسی می‌کند.
- دیوان عدالت اداری بعد از باطل شدن حکم، پرونده را به سازمان مالیاتی، برای بررسی مجدد، ارجاع دهد.
- حداکثر مهلت زمان اعتراض مودی نسبت به رای هیات حل اختلاف مالیاتی 20 روز پس از تاریخ ابلاغ است.
- در هر مرحله از اعتراض، مودی باید مالیات مورد قبول از نظر خود را پرداخت کند.
- در هریک از مراحل، اگر مودی انصراف خود را اعلام کند، بررسی پرونده متوقف و برگ قطعی رای صادر خواهدشد.
سخن نهایی
دادرسی مالیاتی مراحل پیچیده‌ای دارد که برای طی کردن آن باید با وکلا و مشاوران مالیاتی مشورت کنید. اگر مودی نسبت به قوانین، آگاهی کامل داشته باشد و بتواند از پرونده خود دفاع کند، دادرسی مالیاتی زودتر به نتیجه می‌رسد. در این مقاله بررسی کردیم که هدف از دادرسی مالیاتی حفاظت از اموال و کاهش هزینه‌های سازمان است. برای متخصص شدن در امور حسابداری و مالیاتی می‌توانید در دوره‌های حسابداری ویژه بازار کار موسسه آموزش همکاران سیستم شرکت کنید و در این زمینه مهارت کسب کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دوره‌ها با کارشناسان ما در این موسسه در ارتباط باشید.