آموزش جامع طراحی اپلیکیشن تحت وب با فریم ورک Django

سرفصل‌های دوره جامع آموزش پایتون و فریم‌ورک Django

• بخش اول: مبانی برنامه‌نویسی با پایتون (Python Fundamentals)
  • مقدمه و راه‌اندازی:
    • معرفی پایتون، تاریخچه و کاربردها (به خصوص در وب)
    • نصب پایتون (نسخه‌های مختلف و تفاوت‌ها)
    • راه‌اندازی محیط توسعه (IDEها مانند VS Code، PyCharm یا ویرایشگرهای متن)
    • آشنایی با ترمینال/خط فرمان
    • اجرای اولین کد پایتون
  • مفاهیم پایه پایتون:
    • متغیرها و انواع داده اصلی (Integers, Floats, Strings, Booleans)
    • عملگرها (ریاضی، مقایسه‌ای، منطقی، انتساب)
    • ورودی و خروجی پایه (input(), print())
    • کامنت‌گذاری در کد
  • ساختارهای داده در پایتون:
    • لیست‌ها (Lists): ایجاد، دسترسی، تغییر، متدهای لیست
    • تاپل‌ها (Tuples): تعریف، کاربردها، تفاوت با لیست
    • دیکشنری‌ها (Dictionaries): کلید-مقدار، ایجاد، دسترسی، متدها
    • مجموعه‌ها (Sets): تعریف، عملیات مجموعه‌ها (اجتماع، اشتراک، تفاضل)
  • کنترل جریان برنامه:
    • دستورات شرطی (if, elif, else)
    • حلقه‌ها: for (کار با range, تکرار روی ساختارهای داده)
    • حلقه‌ها: while
    • دستورات break و continue
  • توابع (Functions):
    • تعریف تابع (def)
    • آرگومان‌ها و پارامترها (موقعیتی، کلیدواژه‌ای، پیش‌فرض)
    • مقدار بازگشتی (return)
    • اسکوپ متغیرها (Local, Global)
    • Lambda Functions (توابع بی‌نام) - معرفی
  • ماژول‌ها و پکیج‌ها:
    • مفهوم ماژول و پکیج
    • وارد کردن ماژول (import, from ... import)
    • آشنایی با کتابخانه استاندارد پایتون (مثال: math, datetime, json)
    • مدیریت پکیج‌ها با pip
    • محیط‌های مجازی (venv): چرایی و نحوه استفاده (بسیار مهم برای جنگو)
  • مقدمه‌ای بر برنامه‌نویسی شی‌گرا (OOP):
    • مفاهیم پایه: کلاس (Class)، شی (Object)
    • صفات (Attributes) و متدها (Methods)
    • سازنده (__init__)
    • وراثت (Inheritance) - درک اولیه برای استفاده در جنگو
    • کپسوله‌سازی (Encapsulation) - مفهوم
  • مدیریت خطاها (Error Handling):
    • آشنایی با انواع خطاها (Syntax Errors, Exceptions)
    • استفاده از try, except, else, finally
  • کار با فایل‌ها:
    • خواندن از فایل (read, readline, readlines)
    • نوشتن در فایل (write, append)
    • استفاده از with برای مدیریت فایل‌ها
• بخش دوم: توسعه وب با فریم‌ورک Django
  • مقدمه و آشنایی اولیه با جنگو:
    • مفاهیم وب (HTTP, Request/Response, Client/Server)
    • معرفی فریم‌ورک‌های وب و نقش آن‌ها
    • معرفی Django و تاریخچه آن
    • چرا Django؟ مقایسه با دیگر فریم‌ورک‌ها (مانند Flask)
    • معماری MVT (Model-View-Template) در Django و مقایسه با MVC
  • آماده‌سازی محیط و ساختار پروژه:
    • نصب Django در محیط مجازی
    • ساخت اولین پروژه جنگو (django-admin startproject)
    • بررسی ساختار پوشه‌ها و فایل‌های پروژه (settings.py, urls.py, wsgi.py, asgi.py)
    • ساخت اولین اپلیکیشن جنگو (python manage.py startapp)
    • معرفی و کاربردهای manage.py (runserver, migrations, shell, ...)
    • اجرای سرور توسعه جنگو
  • مدل‌ها و پایگاه داده (Models & Database - M):
    • مقدمه‌ای بر ORM (Object-Relational Mapper)
    • تعریف مدل‌ها در models.py با استفاده از کلاس‌ها
    • انواع فیلدها (CharField, IntegerField, DateField, BooleanField, ...)
    • پیکربندی پایگاه داده در settings.py (پیش‌فرض SQLite، معرفی PostgreSQL/MySQL)
    • مهاجرت‌ها (Migrations): ایجاد (makemigrations) و اعمال (migrate) تغییرات در دیتابیس
    • کار با Shell جنگو برای تعامل مستقیم با مدل‌ها
  • ویوها و منطق برنامه (Views - V):
    • نقش Viewها در پردازش درخواست‌ها و ارسال پاسخ
    • Viewهای تابعی (Function-Based Views - FBV): نوشتن اولین View
    • دریافت پارامترها از URL در View
    • پاسخ‌های HTTP (HttpResponse, JsonResponse, render)
    • معرفی Viewهای کلاسی (Class-Based Views - CBV) - (Generic Views: ListView, DetailView)
  • تمپلیت‌ها (Templates - T):
    • سیستم تمپلیت جنگو (DTL - Django Template Language)
    • پیکربندی مسیر تمپلیت‌ها در settings.py
    • ساختار تمپلیت‌ها (HTML پایه)
    • ارسال داده (Context) از View به Template
    • استفاده از متغیرها ({{ variable }}) و تگ‌ها ({% tag %})
    • تگ‌های پرکاربرد: if, for, url, static, load
    • وراثت در تمپلیت‌ها ({% extends %}, {% block %})
    • فیلترها در تمپلیت‌ها (|filter)
  • مدیریت URLها (URL Routing):
    • فایل urls.py اصلی پروژه و فایل urls.py در اپلیکیشن‌ها
    • تعریف الگوهای URL با استفاده از path() (و معرفی re_path() برای الگوهای پیچیده‌تر)
    • مسیرهای داینامیک و گرفتن مقادیر از URL
    • استفاده از include برای اتصال URLهای اپلیکیشن به پروژه اصلی
    • نام‌گذاری URLها (name در path()) و استفاده از تگ {% url %} در تمپلیت‌ها
    • فضای نام (Namespaces) برای جلوگیری از تداخل نام URLها
  • فرم‌ها و تعامل با کاربر (Forms):
    • اهمیت فرم‌ها در وب
    • ساخت فرم‌ها با django.forms (کلاس Form)
    • انواع فیلدهای فرم (CharField, EmailField, IntegerField, ChoiceField, ...) و ویجت‌ها
    • رندر کردن فرم در تمپلیت
    • پردازش داده‌های فرم در View (درخواست‌های GET و POST)
    • دسترسی به داده‌های معتبر فرم (form.cleaned_data)
    • اعتبارسنجی (Validation) داده‌ها در فرم‌ها (داخلی و سفارشی)
    • نمایش خطاهای فرم در تمپلیت
    • استفاده از ModelForm برای ساخت فرم مستقیماً از روی مدل‌ها
  • پنل مدیریت جنگو (Django Admin):
    • معرفی پنل ادمین قدرتمند جنگو
    • ثبت مدل‌ها در admin.py برای نمایش در پنل
    • سفارشی‌سازی نحوه نمایش مدل‌ها در لیست (list_display, list_filter, search_fields)
    • سفارشی‌سازی فرم‌های ویرایش/ایجاد در پنل (fieldsets, readonly_fields)
    • مدیریت کاربران و سطوح دسترسی از طریق پنل ادمین
  • احراز هویت و سطوح دسترسی (Authentication & Authorization):
    • سیستم داخلی احراز هویت جنگو (مدل User)
    • فرم‌های آماده ورود (AuthenticationForm) و ثبت‌نام (UserCreationForm)
    • پیاده‌سازی Viewهای ورود، خروج و ثبت‌نام کاربر
    • استفاده از توابع کمکی (login, logout, authenticate)
    • محدود کردن دسترسی به Viewها با دکوراتور @login_required و میکسین LoginRequiredMixin
    • سیستم سطوح دسترسی (Permissions) و گروه‌ها (Groups) - معرفی و کاربرد
  • مدیریت فایل‌های استاتیک و مدیا (Static & Media Files):
    • تفاوت فایل‌های Static (CSS, JavaScript, Images ثابت) و Media (فایل‌های آپلود شده توسط کاربر)
    • پیکربندی مسیر فایل‌های استاتیک (STATIC_URL, STATICFILES_DIRS)
    • استفاده از تگ {% static %} در تمپلیت‌ها
    • پیکربندی برای مدیریت فایل‌های مدیا (MEDIA_URL, MEDIA_ROOT)
    • استفاده از فیلدهای FileField و ImageField در مدل‌ها
    • ساخت فرم و View برای آپلود فایل توسط کاربران
    • تنظیمات لازم در سرور توسعه برای نمایش فایل‌های مدیا
  • کار پیشرفته‌تر با پایگاه داده و QuerySetها:
    • مروری عمیق‌تر بر QuerySet API
    • فیلتر کردن پیشرفته (filter, exclude, Q objects)
    • جستجو (__contains, __icontains, __startswith, ...)
    • مرتب‌سازی (order_by)
    • برش دادن نتایج ([start:end])
    • به‌دست آوردن اشیاء خاص (get, first, last)
    • کوئری زدن روی روابط (ForeignKey, ManyToManyField, OneToOneField) با استفاده از __
    • توابع تجمعی (Aggregation): Count, Sum, Avg, Max, Min
    • Annotation (annotate)
    • بهینه‌سازی کوئری‌ها (select_related, prefetch_related)
  • پروژه نهایی (Final Project):
    • تحلیل و طراحی یک پروژه واقعی کوچک (مثلاً: وبلاگ، فروشگاه ساده، سیستم مدیریت وظایف)
    • تعریف مدل‌ها، روابط، Viewها، URLها و تمپلیت‌های مورد نیاز
    • پیاده‌سازی کامل پروژه با استفاده از تمام مفاهیم آموخته شده در دوره
    • رفع اشکال و تست اولیه
  • مباحث پیشرفته و مسیرهای بعدی (Advanced Topics & Next Steps):
    • امنیت در Django:
      • آشنایی با حملات رایج وب (CSRF, XSS, SQL Injection)
      • مکانیزم‌های امنیتی داخلی جنگو (CSRF Middleware, Template Autoescaping, ORM Protection)
    • بهینه‌سازی عملکرد:
      • مقدمه‌ای بر Caching (کش کردن) در جنگو
      • بهینه‌سازی کوئری‌های دیتابیس
    • تست‌نویسی (Testing):
      • اهمیت تست‌نویسی
      • آشنایی با فریم‌ورک تست جنگو (مبتنی بر unittest)
      • نوشتن تست‌های ساده برای مدل‌ها و Viewها
    • Django Rest Framework (DRF):
      • معرفی کوتاه DRF برای ساخت APIهای RESTful
      • کاربردها و مزایا
    • دیپلوی (Deployment):
      • مفاهیم اولیه دیپلوی (WSGI/ASGI, Web Server, Application Server)
      • معرفی ابزارها (Gunicorn/uWSGI, Nginx)
      • ملاحظات امنیتی و عملکردی در محیط پروداکشن
    • منابع بیشتر برای یادگیری و جامعه جنگو