در شکل‌گیری، پیدایش، رشد و توسعه علوم به طور عام و دانش حسابداری به طور خاص، عوامل گوناگونی نقش داشته‌اند که از آن میان می‌توان مجلات علمی و تخصصی را مد نظر قرار داد.
مجلات علمی_تخصصی، به گونه‌ای از نشریات تخصصی گفته می‌شود که با فاصله زمانی منظم منتشر شده و به ایفاء دو کارکرد اجتماعی تولید علمی و ارتباط علمی می‌پردازند.
تعداد متعدد و متنوعی از مجلات علمی تخصصی در حوزه حسابداری، مدیریت و مدیریت مالی منتشر می‌شود و گذشت دهه‌های مختلف معرف آن است که بر تعداد مجلات علمی منتشره افزوده شده است.
در این نوشتار ما به دنبال آن هستیم که از میان انبوه مجلات معتبر رشته حسابداری، به چند مورد آنها اشاره کرده و ارائه اطلاعاتی کوتاه از آنها ارائه نماییم.
1. حسابدار
مجله حسابدار ارگان رسمی انجمن حسابداران خبره ایران است.
این مجله برای نخستین بار در پاییز سال 1355 (به صورت دو ماهنامه) منتشر شده و از این حیث، باسابقه‌ترین نشریه حرفه‌ای حسابداری ایران به شمار میآید.
در سایت انجمن حسابداران خبره ایران درباره این مجله چنین آمده است:
مجله حسابدار با شمارگان ده هزار نسخه در ماه (بیش از یک صد هزار شمارگان در سال) پرخوانندهترین نشریه حسابداری ایران نیز در بین همه نشریات دانشگاهی و حرفه‌ای حسابداری کشور بهشمار میآید. «حسابدار» طی چهار دهه گذشته از راه انتقال دانش و تجربه روز حسابداری جهان نقشی انکارناپذیر در توسعه دانش و حرفه حسابداری ایران ایفا کرده است. افزون بر این، در اثر اهتمام هوشمندانه مسئولان انجمن و مجله، بخش قابل توجه و ارزشمندی از تاریخ انجمن، و بالتبع تاریخ حرفه حسابداری ایران، در این مجله مستند شده است.
جدیدترین شماره «حسابدار» با موضوع محوری «حسابداری و پول‌های دیجیتال» به تازگی منتشر شده و برخی از مطالب مهم آن عبارت است از:
• گسترش تحصیلات تکمیلی در حسابداری ایران: راه یا بی راهه
• نیمه پنهان بیت کوین
• تأثیر زنجیره بلوکی بر حسابداری و بازار سرمایه
• فناوری زنجیره بلوک و اقدامات چهار مؤسسه بزرگ حسابرسی
• الزام و پیاده‌سازی حسابرسی عملیاتی در بخش عمومی
• رابطه ساختار مالکیت و اظهارنظر حسابرسان مستقل
• دیلویت: سرآمد موسسات حسابرسی جهان
سایت اختصاصی: http://hesabdar.iica.ir
2. حسابرس
نشریه تحلیلی، اطلاع‌رسانی، پژوهشی حسابرس یکی از معتبرترین نشریات حرفه‌ای حسابداری ایران است.
این مجله حرفه‌ای با قدمتی 20 ساله به صورت دو ماهنامه از سوی سازمان حسابرسی منتشر می‌شود.
آخرین شماره «حسابرس» – شماره 93 – بهمن و اسفند 1396 منتشر شده است و برخی مطالب آن عبارتند از:
• زبان گزارشگری تجاری توسعه‌پذیر؛ ارتقای ارزش اطالعات
• حسابرسی مبادله الکترونیکی داده‌ها
• مزایای استاندارد داده‌ها برای ذینفعان
• دگرگونی حرفه حسابداری؛ تأثیر فناوری
• تفکر یکپارچه؛ گزارشگری یکپارچه
سایت اختصاصی: http://www.hesabras.com
3. حسابرسان داخلی
«حسابرسان داخلی» نخستین مجله الکترونیکی در خصوص حرفه حسابرسی داخلی است که در اردیبهشت 1393 منتشر شده است.
در سایت مجله چنین آمده است:
این مجله به صورت دو ماهنامه می‌باشد و با توجه به نیاز جامعه حرفه‌ای کشور به مباحث حسابرسی داخلی و با رویکرد ارتقا سطح حرفه‌ای اعضا انجمن حسابرسان داخلی ایران تهیه و منتشر می‌گردد. شماره‌های این دو ماهنامه دارای بخش‌های ناب در خصوص حرفه حسابرسی داخلی شامل گزارش‌ها، اطلاعات بازار سرمایه (بورس)، مقالات حسابرسی داخلی، بخش فراسوی مرزها و مآخذشناسی است.
تأکید نشریه حسابرسان داخلی بیشتر بر جنبه‌های کاربردی حسابرسی داخلی است.
سایت اختصاصی: http://hesabrasandakheli.ir
4. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی
فصلنامه «بررسی‌های حسابداری و حسابرسی دانشگاه تهران»، نشریه‌ای است با رویکرد علمی_پژوهشی که با رسالت توسعه‌ی حسابداری در کشور، شناسایی مسائل حسابداری و حسابرسی سازمان‌های ایران و ارائه راهکار برای آن، مقاله‌های علمی_پژوهشی در حوزه‌ی حسابداری را منتشر می‌کند.
سایت مجله مدعی است این نشریه جزو سه نشریه برتر سال 1393 در میان 692 نشریه جهان اسلام (ISC) است.
برخی مقالات پربازدید آن عبارتند از:
• تأثیر سرمایه فکری بر ارزش بازار و عملکرد مالی
• بررسی سیستم «هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت» در حسابداری مدیریت و ملاحظات رفتاری آن
• خصوصیسازی کنترل، نظام راهبری شرکتی و عملکرد شرکت
• نقش اقلام تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
سایت اختصاصی: acctgrev.ut.ac.ir
5. دانش حسابرسی
«فصلنامه دانش حسابرسی» توسط دیوان محاسبات کشور منتشر می‌شود.
در سایت مجله، اهداف فصلنامه را دو چیز دانسته است:
1. انتشار تازه‌ترین و آخرین پژوهش‌ها در زمینه حسابرسی و بین رشته‌ای
2. ترویج و اشاعه دانش حسابرسی بالاخص حسابرسی بخش عمومی
آخرین شماره نشریه در اسفند 1396 منتشر شده و برخی مطالب مهم آن به این شرح است:
• طراحی مدل کیفیت حسابرسی داخلی
• بررسی رابطه بین ویژگی‌های کمیته حسابرسی و کاهش هزینه نمایندگی ناشی از مدیریت سود تعهدی
• طراحی الگوی بهینه مدیریت دانش برای دستگاه‌های نظارتی در ایران مطالعه موردی: دیوان محاسبات کشور
طبق یک پژوهش دانشگاهی، از بین 46 شماره و 236 عنوان مقاله بررسی شده در این نشریه، 13 درصد مقالات با موضوع حسابداری مالی، 7 درصد حسابداری مدیریت، 38 درصد حسابرسی، 6 درصد مالی، 16 درصد مدیریت و 18 درصد حسابداری دولتی است.
سایت اختصاصی: http://danesh.dmk.ir
6. پیشرفت‌های حسابداری
این نشریه وابسته به دانشگاه شیراز بوده و در سایت آن چنین عنوان شده است:
هدف از انتشار مجله پیشرفت‌های حسابداری دانشگاه شیراز، بسترسازی پژوهشی برای شناخت دقیق‌تر مسائل حسابداری و مالی است. از این رو هر گونه مقاله‌ای که در یکی از زمینه‌های حسابداری مدیریت، حسابداری مالی، حسابرسی، بورس اوراق بهادار، حسابداری دولتی و سایر زمینه‌های نوین حسابداری نوشته شود و پژوهشی بدیع و ارزشمند باشد؛ برای بررسی و چاپ احتمالی با توجه به مواردی که در صفحه راهنمای تدوین و ارسال مقاله آمده است، پذیرفته می‌شود. تازه بودن موضوع، پژوهش و استفاده از طرح‌های تحقیق و تکنیک‌های آماری پیشرفته و ارایه موضوع‌های نوین در پژوهش‌های کاربردی و تخصصی از اولویت‌های ویژه این مجله به شمار می‌رود.
این نشریه قبلاً با عنوان «علوم اجتماعی و انسانی» با موضوعات متنوع به چاپ می‌رسید ولی بعدها رویکرد تخصصی به خود گرفت.
سایت اختصاصی: http://jaa.shirazu.ac.ir
7. تحقیقات حسابداری و حسابرسی
این مجله وابسته به انجمن حسابداری ایران است و در هر سال در 4 شماره که معمولاً حاوی 9 تا 11 عنوان مقاله است به چاپ می‌رسد.
بر اساس شناسنامه این نشریه، هدف آن «توسعه دانش حسابداری در کشور، شناسایی مسائل حسابداری در سازمان‌ها به همراه راه حل آن» است.
از بین 13 شماره و 121 عنوان مقاله بررسی شده در این نشریه 41 درصد مقالات با موضوع حسابداری مالی، 10 درصد حسابداری مدیریت، 10 درصد حسابرسی، 32 درصد مالی، 5 درصد مدیریت و 2 درصد حسابداری دولتی است.
بنابراین پس از حسابداری مالی، مقالات با موضوع مالی دارای بیشترین درصد و مقالات با موضوع حسابداری دولتی با 2 درصد کمترین درصد انتشار را داراست.
نتایج این بررسی نشان می‌دهد که نشریه در چاپ مقالات حسابداری و حسابرسی در حوزه ماموریتی تعریف شده موفق بوده، اما سهم مقالات مالی نیز بالاست که به نظر می‌رسد خارج از حوزه علمی مجله است.
8. دیگر نشریات
تعداد نشریات حسابداری در ایران بسیار زیاد است ولی برای نمونه می‌توان به این موارد نیز اشاره کرد:
• مجله پژوهش‌های حسابداری مالی (دانشگاه اصفهان)
• فصلنامه حسابداری مالی دانشگاه (آزاد اسلامی واحد مبارکه)
• فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
• فصلنامه علمی_پژوهشی چشم‌انداز مدیریت مالی (دانشگاه شهید بهشتی تهران)
• فصلنامه پژوهش‌های تجربی حسابداری (دانشگاه الزهرا)
منابع:
• تحلیل محتوای نشریات دارای رتبه علمی_پژوهشی رشته حسابداری در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، سال پنجم، شماره پانزدهم، زمستان 1391
• دانشنامه اینترنتی ویکی پدیا