فناوری‌های مدرن کتابخوانی

کتاب دروازه‌ای به سوی جهان گسترده علم و دانش است و اهمیت کتابخوانی بر هیچ کس پوشیده نیست.

همه ما نیز با این یار مهربان کمابیش آشنا هستیم، هر چند در دنیای اینترنت و با گسترش شبکه‌های مجازی، این موجود دوست داشتنی تا حدی مهجور مانده و کمتر به آن توجه می‌شود.

این در حالی است که مطالعه روزانه فواید بسیار زیادی دارد و طبق یکی از تحقیقات صورت گرفته، لذت بردن از خواندن آثار ادبی، توانایی خواندن افکار و احساسات دیگران را افزایش می‌دهد.

 

اگر بخواهیم به برخی فواید مهم کتاب و کتابخوانی اشاره داشته باشیم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

 

• کاهش استرس و افزایش آرامش
• تقویت ذهن و حفاظت از آن
• تقویت مهارت تفکر تحلیلی
• بهبود مهارت‌های ارتباطی
• ساختن اعتماد به نفس
• افزایش کیفیت زندگی
• ارتقاء مهارت نوشتن
• گسترش دایره لغات
• داشتن خواب راحت
• پیشگیری از آلزایمر
• بهبود عملکرد مغز
• افزایش خلاقیت
• بهبود احساس
• افزایش آگاهی
• تقویت حافظه
• بهبود تخیل

 

اپلیکیشن‌های برتر کتابخوان

در دنیای نرم‌افزاری، اپلیکیشن‌های کتابخوان بسیاری وجود دارد که آنها را به شیوه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌کنند.

مثلاً تقسیم‌بندی آیفون و آندروید یکی از اینهاست.

در اینجا ما تیتروار به تعدادی از این برنامه‌های کاربردی اشاره می‌کنیم:

B&N e-Reader: اپلیکیشن انتشارات معروف بارنز اند نوبل.

FBReader: اپلیکیشن معروف و کاربردی که در بسیاری از پلتفرم‌ها کار می‌کند

Foxit Reader: یکی از محبوب‌ترین و مشهورترین برنامه‌های پی‌دی‌اف خوان

Bookari: یک برنامه دیگر برای اجرای کتاب های دیجیتالی

Snail reader، Stanza، Wattpad و….

 

در اینجا بد نیست به Google Play Books نیز اشاره کنیم: کتابخانه بزرگ گوگل پلی برای سیستم عامل آندروید، که یک فروشگاه کتاب مجازی است و از فرمت‌های مختلف کتاب الکترونیکی پشتیبانی می‌کند.

 

در وب فارسی نیز اپلیکیشن‌هایی در حوزه کتابخوانی وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به فیدیبو (Fidibo)، طاقچه و کتابراه اشاره کرد.

 

این اپ‌ها سعی دارند بیشترین عناوین کتاب را در فروشگاه‌های مجازی‌شان فراهم آورند تا علاقمندان به کتاب بتوانند به صورت دیجیتال این کتاب‌ها را خریداری و مطالعه کنند.

کتابخوان جی‌بوک دات آی‌آر (jbook.ir) نیز یک اپلیکیشن آندرویدی است که در آن تعداد زیادی کتاب به طور رایگان عرضه می‌شود.

 

برخی انتشارات ایرانی هم اپلیکیشن کتابخوان دارند، از جمله نشر چشمه، نشر نی و نشر قطره.

 

 

تبلت یا کتابخوان؟

کتابخوان الکترونیکی یا ایبوک‌ریدر (ebook reader) یک دستگاه الکترونیکی قابل حمل است که در اصل برای خواندن کتاب‌ها و نشریات الکترونیکی طراحی شده است.

 

این ابزار که از نظر ظاهری شبیه تبلت است، قابلیت‌های ویژه‌ای دارد که آن را برای مطالعه مناسب می‌کند.

مثلاً خوانا بودن صفحه نمایش آن، از خستگی چشم جلوگیری می‌نماید.

 

یا در این دستگاه‌ها از فناوری خاصی به نام جوهر الکترونیک (E-Ink) استفاده شده که تصویری مشابه کاغذ ایجاد می‌کند و باعث جلوگیری از ساطع شدن نور و دیگر تشعشعات مضر می‌باشد.

 

اگر چه با تبلت هم می‌توان مطالعه کرد ولی مشکل از آنجا شروع می‌شود که شما بخواهید در تبلت یا موبایل کتاب بخوانید چرا که بعد از چند ساعت خیره شدن به صفحه نمایشگر آنها، چشم‌های‌تان خسته می‌شود و بعضاً احساس سردرد می‌کنید.

 

این به دلیل فناوری ساخت نمایشگرهای تبلت و موبایل است که امکان استفاده طولانی مدت از آنها را می‌گیرد، حال آن که نمایشگر کتابخوان‌ها بسیار متفاوت است.

 

مانیتور این دستگاه‌ها مجهز به فناوری جوهر مغناطیسی است که هیچ نوری از خودشان ساطع نمی‌کنند و تنها با انعکاس نور محیط کار می‌کنند.

 

تکنولوژی جوهر مغناطیسی همچنین باعث می‌شود شما هنگام مطالعه، احساس خواندن کتاب را داشته باشید.

 

در کل، کتابخوان برای این ساخته شده که شما یک مطالعه راحت و آرامش‌بخش داشته باشید.

در حال حاضر کتابخوان‎های متنوعی در بازار وجود دارد که برخی از آنها خیلی خوب از فارسی پشتیبانی می‌کنند و به قلم مغناطیسی مجهز هستند.

 

سخت‌افزارهای کتابخوان

در حوزه کتابخوانی دیجیتال، سخت‌افزار هم مهم است.

از جمله دستگاه‌های کتابخوان می‌توان به خانواده آمازون کیندل اشاره کرد.

کتابخوان‌های خانواده کوبو شامل Glo HD و Aura H20 نیز بسیار مقاوم و حتی ضدآب است.

Aldiko یک کتابخوان الکترونیک برای هر دو سیستم عامل آندروید و آی‌اواس است.

AIReader هم کتابخوان نسبتاً جدیدی است که از فرمت‌های رایج کتاب همچون PRC، MOBI، RTF و EPUB و بسیاری دیگر پشتیبانی می‌کند.

بوکین، اکتاکو، کوبو، اونیکس، پاکت بوک و سونی ریدر هم حرفی برای گفتن دارند.

 

چالش‌های جالب کتابخوانی در جهان

کشورهای مختلف و از جمله ایران، برای ارتقاء سرانه مطالعه شهروندان، برنامه‌ها و چالش‌‎های مختلفی برگزار می‌کنند.

چالش «آخرین کتابی را که خوانده‌ای» یکی از این موارد است.

این چالش چندی پیش توسط یکی از نمایندگان مجلس شورا عنوان شد، و در آن از مقامات سیاسی و هنرمندان خواسته می‌شود آخرین کتابی را که خوانده‌اند اعلام کنند.

دیجی‌کالا مگ نیز یک چالش کتاب‌خوانی با عنوان «بهار و کتاب» داشته که در آن به صد نفر از شرکت‌کنندگان به قید قرعه کتاب هدیه می‌دهد.

چالش کتابخوانی هواوی با عنوان «بهترین کتاب، زیباترین جمله!» نیز نمونه‌ای دیگر از این ایده‌هاست.

 

سرانه مطالعه

تعریف رایج سرانه مطالعه عبارت است از میانگین مدت زمان‌های مطالعه یک نفر در یک شبانه روز.

هر چند آمار کاملاً دقیق و مستدلی در این خصوص وجود ندارد ولی سرانه مطالعه در کشورهای پیشرفته و به اصطلاح جهان اول، به مراتب بیشتر از کشورهای جهان سوم و فقیر است و به همین ترتیب، رونق و پیشرفت مراکز عملی و آکادمیک آنها را می‌توان مدیون کتاب و فرهنگ کتابخوانی دانست.

بر اساس برخی آمارهای اعلام شده، سرانه مطالعه کشورهای جهان به این صورت است:
ژاپن: 90 دقیقه
انگلیس: 55 دقیقه
آمریکا: 20 دقیقه
تایلند: 80 دقیقه
هند: 91 دقیقه

 

سرانه مطالعه در ایران

واقعیت آن است که اغلب ایرانیان بااکراه به مطالعه و خرید کتاب می‌نگرند و جایگاهی برای آن در اقتصاد خانوار قائل نیستند.

آمارهایی که در خصوص سران مطالعه در ایران اعلام شده، متفاوت است و از 2 دقیقه تا 76 دقیقه متغیر می‌باشد، هر چند متوسط آن را 12 دقیقه دانسته‌اند.

برخی نیز گفته‌اند: در خوشبینانه‌ترین وضعیت، سرانه مطالعه در ایران 15 دقیقه است!

عوامل زیادی بر سرانه مطالعه شهروندان یک کشور تاثیرگذار است، از جمله: سانسور و سیاست‌های فرهنگی دولت، عدم احساس نیاز به مطالعه، هزینه بالای کتاب‌های منتشر شده، فقر اقتصادی و فرهنگی، پایین بودن سطح سواد و غیره.

 

آشنایی با چند شبکه اجتماعی کتاب

در فضای مجازی وقتی صحبت از شبکه‌های اجتماعی می‌شود، نگاه‌ها به سمت فیس‎بوک و اینستاگرام و توییتر معطوف می‌شود ولی تعدادی شبکه اجتماعی هم وجود دارد که صرفاً حول محور کتاب و کتابخوانی فعالیت می‌کنند:

1. گودریدز

گودریدز (Goodreads) یکی از این شبکه‌هاست که کتاب‌خوان‌ها و علاقمندان به مطالعه را به هم پیوند می‌دهد.

این مجموعه از سال 2006 راه‌اندازی شده و در آن، افراد می‌توانند به کتاب‌هایی که خوانده اند امتیاز بدهند و کتاب‌های محبوب‌شان را به دوستان خود توصیه کنند.

گودریدز رسالت خود را اینگونه تعریف می‌کند: «به افراد در یافتن و به اشتراک گذاشتن کتاب‌هایی که علاقه دارند کمک می‌کند و … فرایند مطالعه و یادگیری را در سرتاسر جهان بهبود می‌بخشد.»

در سال 2013 آمازون گودریدز را خرید و در حال حاضر رتبه جهانی www.goodreads.com در سایت الکسا 366 می‌باشد.

2. جیک و بوک

جیک و بوک (jeekobook) اولین شبکه اجتماعی کتاب و کتابخوانی در ایران است که با هدف ایجاد تعامل بیشتر میان کتابخوان‌ها، ناشران و نویسندگان و همچنین شکل دادن به فضای مدرن کسب و کار در این حوزه فعالیت می‌کند.

جیک و بوک به دوست‌داران کتاب کمک می‌کند تا هر آنچه را که در دنیای کتاب‌ها می‌گذرد کشف کنند، آنها را به‌اشتراک بگذارند و با دیگر علاقه‌مندان به کتاب تعامل کنند.

3. لوکوبوک

در بخش «درباره ما» سایت lookobook.com آمده است: با گسترش روزافزون نفوذ تکنولوژی بر زندگی بشری، شکل معمول زندگی و انجام کارها نیز دستخوش این تغییرات واقع شده است. در همین راستا و به منظور همگام‌سازی نویسندگی و کتابخوانی با تغییرات روز دنیا، ضمن ترکیب امکانات شبکه‌های اجتماعی معمول و سیستم نویسندگی و کتابخوانی، در تاریخ یکم مرداد ۱۳۹۶ لوکوبوک متولد شد.

لوکوبوک هم برای نویسنده‌ها می‌تواند جذاب باشد، و هم برای افراد خوره کتاب و عاشقان شبکه‌های اجتماعی.

 

4. کتابخوان ایرانسل

در سایت ایرانسل آمده است: برنامه کاربردی «کتابخوان ایرانسل» به شما امکان می‌دهد به صدها عنوان کتاب متنی و صوتی در حوزه‌های متنوع از قبیل مذهبی، سلامت، روانشناسی، اخلاق، ورزشی، داستان و غیره دسترسی داشته باشید و لذت شنیدن و خواندن کتاب را با تبلت و یا تلفن همراه‌تان تجربه کنید.

ترفندهایی برای ترویج مطالعه

در دنیا کارشناسان و افرادی که دغدغه رونق بخشیدن به صنعت کتاب و فرهنگ مطالعه را دارند، می‌کوشند با شیوه‌های مختلف به ترویج و ارائه کتاب‌های الکترونیکی بپردازند و حتی‌المقدور مشکل کتاب‎گریزی را کم و کمرنگ کنند.

 

در اینجا به چند شیوه برای ارتقاء فرهنگ عمومی جامعه در زمینه مطالعه اشاره می‌کنیم:

1. تبادل کتاب

راهکارهای مختلفی برای تریج فرهنگ کتابخوانی پیشنهاد شده که «تبادل کتاب» یکی از آنهاست.

در این شیوه، فرد یا افراد با یکدیگر کتاب رد و بدل می‌کنند.

جالب اینجاست که سایت‌ها زیادی هم در این زمینه فعالیت می‌کنند که Book swapping و BookCrossing از آن جمله است.

از دیگر سایت‌های مبادله کتاب آنلاین می‌توان به Netcycler و ReadItSwapIt اشاره کرد.

در ایران نیز «مرکز تبادل کتاب» راه‌اندازی شده که در تهران قرار دارد.

این مرکز را می‌توان مکانی برای تحقق یک رویای دیرینه دانست: جایی برای مبادله کتاب‌هایی که در منزل‌تان نگهداری و حتی گاهی انبار کرده‌اید با کتاب‌های مورد نیازتان.

 

2. کتاب در گردش

یک شیوه دیگر «کتاب در گردش» است که در آن، شما کتاب‌های‌تان را در مکان‌های عمومی جا می‌گذارید و به عضویت کتابخانه رایگان جهانی در می‌آیید؛ این خلاصه جنبشی فرهنگی به نام «کتاب در گردش» یا «Book Crossing» است که اکنون در 132 کشور جهان شناخته شده است.

«کتاب تنها یک دوست نیست، بلکه برای‌تان دوست هم پیدا می‌کند»؛ این شعار کسانی است که عضو کمپین بین‌المللی «کتاب در گردش» هستند و آثاری را که مطالعه کرده‌اند به رایگان و بدون هیچ ادعایی در مکان‌های عمومی جا می‌گذارند تا افراد بیشتری از آنها استفاده کنند.

 

 

فعالیت‌های اعضای «کتاب در گردش»، به جا گذاشتن آثار مورد علاقه‌شان در پارک و ایستگاه‌های اتوبوس و مترو، کافه‌ها، ‌رستوران‌ها و غیره خلاصه نمی‌شود؛ آنها از طریق وب‌سایت Book Crossing یکدیگر را ملاقات می‌کنند‌، حلقه‌های کتاب‌خوانی تشکیل می‌دهند، ‌فهرست آثار برجسته مورد علاقه‌شان را در اختیار دیگران قرار می‌دهند‌، در فضای مجازی نشست‌های نقد برگزار می‌کنند و به صورت سالانه همایش‌هایی ترتیب می‌دهند.

 

به پایان آمد این دفتر

انسان‌ها با کتاب می‌توانند زندگی بهتر، سالم‌تر و موفق‌تری داشته باشند، هر چند امروزه کتابخوانی به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل اجتماعی، چندان جدی گرفته نمی‌شود.

 

 

 

به قول یکی از مسئولان کشورمان: قطعاً نسلی که داستان راستان و کریستین اندرسون و چارلز دیکنز خوانده است با نسلی که کارتون‌های دیجی‌مون می‌بیند و به صورت انفرادی با لپ‌تاپ و گوشی‌های هوشمند خود چیزی می‌بیند نقش متفاوتی در جامعه خواهد داشت.

در نهایت، فراموش نکنید که کتابخوانی مزایا و فواید بسیاری دارد که ما را تشویق می‌کند بیشتر و عمیق‌تر اهل مطالعه باشیم.

اگر شما هم ایده و نظری در مورد کتابخوانی و راه‌های گسترش آن دارید، حتماً در قسمت نظرات مطرح نمایید.

 

منابع:
روزنامه دنیای اقتصاد
عصـرایران
ویکی‌پدیا
ایسنا
lookobook.com
rooziato.com
digikala.com