برنامه نویسی اساس عصر دیجیتالی است که امروز در آن زندگی می‌کنیم. هر بار که یک پست در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنید، یک ایمیل ارسال کنید یا یک زنگ ساعت روی تلفن خود تنظیم کنید، یک زبان برنامه نویسی در پشت صحنه کار می‌کند. با ما همراه باشید، زیرا گشت و گذار در تاریخچه زبانهای برنامه نویسی را آغاز می‌کنیم. این گذشت و گدار نشان می‌دهد که برنامه نویسی چه میزان در طول سال ها توسعه یافته است.
اولین زبان برنامه نویسی
آیا می‌دانید اولین زبان برنامه نویسی در سال 1843 اختراع شد؟ آدا لاولایس اولین الگوریتم ماشین را برای یک ماشین محاسبات اولیه ارائه داد که آن را روی یک کاغذ نوشت زیرا در آن زمان هیچ رایانه ای وجود نداشت! زبانهای برنامه نویسی از آن زمان به بعد مسیری طولانی را طی کرده اند اما برای درک تاریخچه زبانهای برنامه نویسی ابتدا باید اصل آنها را شناخت.
1843: الگوریتم ماشین Ada Lovelace
Ada Lovelace اولین الگوریتم ماشین را برای Charles Babbage’s Difference Machine اختراع کرد که پایه و اساس همه زبانهای برنامه نویسی است.
1944-45: Plankalkül
جایی بین سالهای 1944-45، Konrad Zuse اولین زبان برنامه نویسی “واقعی” را به نام Plankalkül ایجاد کرد. زبان زئوس (از جمله چیزهای دیگر) امکان ایجاد رویه‌هایی را فراهم می‌کرد که قطعات کدی را ذخیره می‌کرد که بارها و بارها برای انجام کارهای معمول فراخوانی می‌شدند.
1949: زبان اسمبلی
زبان اسمبلی نوعی زبان برنامه نویسی سطح پایین بود که زبان کد ماشین را ساده می‌کرد. به عبارت دیگر، دستورالعمل‌های خاص لازم برای کار با کامپیوتر است.
1949: ShortCode
کد کوتاه (یا کد سفارش کوتاه) اولین زبان سطح بالا (HLL) بود که توسط جان مک کالی در سال 1949 پیشنهاد شد. با این وجود ویلیام اشمیت بود که آن را برای کامپیوتر BINAC در همان سال و برای UNIVAC در سال 1950 پیاده سازی کرد.
1952: Autocode
Autocode یک اصطلاح عمومی‌است که برای خانواده ای از زبانهای برنامه نویسی استفاده می‌شود. Autocode برای اولین بار توسط Alick Glennie برای رایانه مارک 1 در دانشگاه منچستر توسعه یافت، اولین زبان کامپایل شده برای اجرا بود به این معنی که می‌توان آن را مستقیماً به کد ماشین با استفاده از برنامه ای به نام کامپایلر ترجمه کرد. از اتوکد علاوه بر Mark 1 در ماشین‌های محاسباتی اولیه Ferranti Pegasus و Sirius نیز استفاده شد.
1957: FORTRAN
FORmula TRANslation یا FORTRAN توسط John Backus ایجاد شده است و به عنوان قدیمی‌ترین زبان برنامه نویسی مورد استفاده امروز شناخته می‌شود. زبان برنامه نویسی برای محاسبات علمی، ریاضیاتی و آماری سطح بالا ایجاد شده است. FORTRAN هنوز هم در پیشرفته ترین ابر رایانه‌های جهان در حال استفاده است.
1958: ALGOL (زبان الگوریتمی)
زبان الگوریتمی‌یا ALGOL توسط کمیته مشترکی از دانشمندان کامپیوتر آمریکایی و اروپایی ایجاد شده است. ALGOL به عنوان نقطه شروع توسعه برخی از مهمترین زبانهای برنامه نویسی از جمله Pascal، C، C ++ و Java عمل کرد.
1958: LISP (پردازشگر لیست)
پردازنده لیست یا LISP توسط جان مک کارتی در انستیتوی فناوری ماساچوست (MIT) اختراع شد. هدف اصلی آن ساخت هوش مصنوعی بود، LISP یکی از قدیمی‌ترین زبانهای برنامه نویسی است که امروزه همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند به جای Ruby یا Python مورد استفاده قرار گیرد. شرکت‌هایی مانند Acceleration، Boeing و Genworks هنوز از LISP در پشته‌های فناوری خود استفاده می‌کنند.
1959: COBOL
کوبول، زبان برنامه نویسی پشت بسیاری از پردازنده‌های کارت اعتباری، خودپردازها، تماس‌های تلفنی و تلفن همراه است توسعه این زبان توسط دکتر گریس موری هاپر انجام شد و به گونه ای طراحی شد که در انواع رایانه ها قابل اجرا باشد. COBOL هنوز هم به طور عمده برای سیستم‌های بانکی استفاده می‌شود.
1964: BASIC
BASIC توسط گروهی از دانشجویان کالج دارتموث ساخته شده است. این زبان برای دانش آموزانی نوشته شده است که درک درستی از ریاضیات یا کامپیوتر ندارند. این زبان توسط بنیانگذاران مایکروسافت بیل گیتس و پاول آلن بیشتر توسعه داده شد و به اولین محصول قابل فروش این شرکت تبدیل شد.
1970: PASCAL
نیکلاس ویرث به افتخار ریاضیدان فرانسوی بلیز پاسکال، زبان برنامه نویسی را توسعه داد. این ابزار به عنوان ابزاری برای یادگیری برنامه نویسی توسعه یافت که به معنای آسان بودن یادگیری آن بود. به دلیل سهولت استفاده و قدرت آن، در روزهای اولیه شروع به کار مورد علاقه اپل قرار گرفت.
1972: Smalltalk
Smalltalk که در مرکز تحقیقات زیراکس پالو آلتو توسط آلن کی، آدل گلدبرگ و دن اینگالس ساخته شد، به برنامه نویسان امکان تغییر کد در حین اجرا را داد. این برنامه جنبه‌های مختلفی از زبان برنامه نویسی را معرفی می‌کند که امروزه زبانهای قابل مشاهده مانند پایتون، جاوا و روبی هستند.
1972: C
توسط دنیس ریچی در آزمایشگاه‌های تلفن بل برای استفاده با سیستم عامل یونیکس ساخته شده است. بسیاری از زبانهای برجسته فعلی از جمله C #، Java، JavaScript، Perl، PHP و Python مشتقات C هستند. این زبان برنامه نویسی همچنین توسط کمپانی‌های بزرگی مانند گوگل، فیس بوک و اپل مورد استفاده قرار گرفته است.
1972: SQL (SEQUEL)
SQL اولین بار توسط محققان IBM ریموند بویس و دونالد چمبرلین ساخته شد. SEQUEL، برای مشاهده و تغییر اطلاعات ذخیره شده در پایگاه داده استفاده می‌شود. امروزه این زبان مخفف اختصاری SQL است
1978: MATLAB
توسعه یافته توسط Cleve Moler. و مخفف Matrix Laboratory است. یکی از بهترین زبانهای برنامه نویسی برای نوشتن برنامه‌های ریاضی است و عمدتا در ریاضیات، تحقیقات و آموزش استفاده می‌شود. همچنین می‌توان برای ایجاد گرافیک‌های دو و سه بعدی از آن استفاده کرد.
1983: ++C
Bjarne Stroustrup در آزمایشگاه‌های بل زبان C را تغییر داد، C++ پسوند C با پیشرفت‌هایی مانند کلاس ها، توابع مجازی و الگوها است. این زبان از سال 1986 در فهرست 10 زبان برنامه نویسی برتر قرار دارد و در سال 2003 وضعیت تالار مشاهیر را دریافت کرده است. C ++ در MS Office، Adobe Photoshop، موتورهای بازی و سایر نرم افزارهای با کارایی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
1983 : Objective-C
Objective-C توسط برد کاکس و تام لاو توسعه یافته است، اصلی ترین زبان برنامه نویسی است که برای نوشتن نرم افزار برای macOS و iOS، سیستم عامل‌های اپل استفاده می‌شود.
1987: Perl
Perl توسط لری وال ایجاد شده است و یک زبان برنامه نویسی برای اهداف عمومی‌و سطح بالا است. در ابتدا به عنوان یک زبان اسکریپت نویسی برای ویرایش متن طراحی شده است اما امروزه به طور گسترده ای برای بسیاری از اهداف مانند برنامه‌های پایگاه داده، مدیریت سیستم، برنامه نویسی شبکه و برنامه نویسی گرافیکی استفاده می‌شود.
1990: Haskell
Haskell یک زبان برنامه نویسی عمومی‌است که به نام منطق دان و ریاضیدان آمریکایی Haskell Brooks Curry نامگذاری شده است. یک زبان برنامه نویسی کاملاً کاربردی می‌باشد یعنی در درجه اول ریاضی است. این زبان در چندین صنعت به ویژه در صنایعی که با محاسبات پیچیده و پردازش مقدار زیادی داده سروکار دارند، استفاده می‌شود. مانند بسیاری دیگر از زبانهای برنامه نویسی آن دوره، Haskell در برنامه‌های شناخته شده ای استفاده نشده است.
1991: پایتون (Python)
پایتون که با الهام از گروه کمدی انگلیس “Monty Python” نامگذاری شد، توسط Guido Van Rossum توسعه یافت. زبان برنامه‌نویسی پایتون یک زبان برنامه نویسی سطح بالا و برای اهداف عمومی‌است که برای پشتیبانی از انواع سبک‌های برنامه نویسی استفاده شده است. پایتون، تا به امروز، یکی از محبوب ترین زبانهای برنامه نویسی در جهان است که توسط شرکت‌هایی مانند Google، yahoo و Spotify استفاده می‌شود.
1991: Visual Basic
ویژوال بیسیک که توسط مایکروسافت توسعه یافته است، به برنامه نویسان اجازه می‌دهد تا با استفاده از کشیدن و رها کردن قطعه کد از پیش انتخاب شده از طریق رابط کاربری گرافیکی استفاده کنند. این روزها این زبان زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، با این وجود مایکروسافت از بخش‌های ویژوال بیسیک برای تعدادی از برنامه‌های خود مانند Word، Excel و Access استفاده کرده است.
1993: Ruby
روبی که توسط یوکیهیرو ماتسوموتو ایجاد شده است، یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است. موارد اصلی استفاده از Ruby برای توسعه برنامه‌های وب است. Twitter و Hulu نمونه‌های معروف شرکت‌هایی هستند که از روبی استفاده می‌کنند.
1995: جاوا (Java)
جاوا یک زبان عمومی‌و سطح بالا است که توسط جیمز گاسلینگ برای یک پروژه تلویزیونی تعاملی ایجاد شده است. این زبان برنامه‌نویسی قابلیت بین پلتفرمی‌داشته و به طور مداوم در میان برترین زبانهای برنامه نویسی جهان قرار دارد. جاوا را می‌توان در همه جا یافت، از کامپیوتر گرفته تا تلفن‌های هوشمند و پارکومتر.
1995: PHP
PHP توسط Rasmus Lerdorf توسعه داده شد. کاربردهای اصلی آن شامل ساخت و نگهداری صفحات وب پویا و همچنین توسعه در سمت سرور است. برخی از بزرگترین شرکتها در سراسر جهان مانند Facebook، Wikipedia، WordPress و Joomla از PHP استفاده می‌کنند.
1995: JavaScript
JavaScript توسط Brendan Eich ایجاد شده است، این زبان در درجه اول برای توسعه پویای وب، اسناد PDF، مرورگرهای وب و ابزارک‌های دسک تاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. تقریباً همه وب سایت ها از JavaScript استفاده می‌کنند. Gmail و Mozilla Firefox نمونه‌های شناخته شده ای هستند.
2000: #C
#C در مایکروسافت با امید به ترکیب توانایی محاسبه C ++ با سادگی Visual Basic توسعه یافته است، #C مبتنی بر ++C است و شباهت‌های زیادی با جاوا دارد. این زبان تقریباً در تمام محصولات مایکروسافت مورد استفاده قرار می‌گیرد و اصولاً در توسعه برنامه‌های دسک تاپ دیده می‌شود.
2003: Scala
Scala که توسط مارتین اودرسکی ساخته شده است، ترکیبی از برنامه ریزی تابعی ریاضی و برنامه نویسی شی گرا است. سازگاری اسکالا با جاوا آن را در توسعه اندروید مفید می‌کند. Linkedin، Twitter، Foursquare و Netflix تنها چند نمونه از شرکتهای زیادی است که از Scala در فناوری خود استفاده می‌کنند.
2003: Groovy
Groovy از جاوا مشتق شده است که توسط James Strachan و Bob McWhirter ساخته شد. این زبان به دلیل مختصر بودن و یادگیری آسان، بهره وری را بهبود می‌بخشد. برخی از شرکتهای مشهوری که از Groovy در فن آوری خود استفاده می‌کنند، Starbucks، Transferwise و Craftbase هستند.
2009: Go
Go توسط گوگل برای رسیدگی به مواردی که به دلیل سیستم‌های نرم افزاری بزرگ رخ می‌دهد، توسعه داده شد. Go به دلیل ساختار ساده و مدرن خود، در میان بزرگترین شرکتهای فناوری در سراسر جهان مانند Google، Uber، Twitch و Dropbox محبوبیت یافته است.
2014: Swift
Swift به عنوان جایگزینی برای C، C ++ و Objective-C توسعه داده شده است; سوئیفت با این هدف توسعه یافته است که از زبانهای فوق الذکر آسان تر باشد و فضای خطای کمتری ایجاد کند. تطبیق پذیری Swift به این معنی است که می‌تواند برای برنامه‌های دسک تاپ، موبایل و ابر استفاده شود. برنامه پیشرو زبان “Duolingo” برنامه جدیدی را راه اندازی کرد که به زبان Swift نوشته شده است.
حرف آخر
تاریخچه زبانهای برنامه نویسی جذاب است. چه کسی فکر می‌کند که الگوریتمی‌از اواسط قرن نوزدهم می‌تواند راه را برای جامعه فناوری محور که امروز در آن زندگی می‌کنیم هموار کند. از کدهای ماشینی اولیه گرفته تا کدهای پیچیده قابل خواندن توسط انسان که امروزه فناوری‌های مورد علاقه ما را تأمین می‌کند، زبانهای برنامه نویسی مسیری طولانی را طی کرده اند. آنچه مسلم است، برنامه نویسی همانطور که در 150 سال گذشته انجام شده است همچنان ادامه خواهد داشت و دیدن اینکه آینده چه چیزی را به همراه دارد هیجان انگیز است.
منبع: devskiller.com
گردآورنده: عرفان ستایشی